Sun Tzu's Art of War (Tôn Tử Binh Pháp )
Chapter 11. The Nine Situations - Chương 11: Chín Thế Địa Hình
1
Sun Tzu said: The art of war recognizes nine varieties of ground: (1) Dispersive ground; (2) facile ground; (3) contentious ground; (4) open ground; (5) ground of intersecting highways; (6) serious ground; (7) difficult ground; (8) hemmed-in ground; (9) desperate ground.
Tôn Tử nói: Binh pháp có 9 thế địa hình: (1) Địa hình phân tán; (2) Địa hình dễ di chuyển; (3) Địa hình giao tranh; (4) Địa hình mở; (5) Địa hình giao lộ; (6) Địa hình nghiêm trọng; (7) Địa hình khó khăn; (8) Địa hình vây hãm; (9) Tuyệt Địa.
2
When a chieftain is fighting in his own territory, it is dispersive ground.
Khi một thủ lĩnh đánh trên đất mình, đó là địa hình phân tán
3
When he has penetrated into hostile territory, but to no great distance, it is facile ground.
Khi tiến chưa quá sâu vào đất địch, đó là địa hình dễ di chuyển
4
Ground the possession of which imports great advantage to either side, is contentious ground.
Địa hình ai chiếm được đều có lợi, đó là địa hình giao tranh
5
Ground on which each side has liberty of movement is open ground.
Địa hình bên nào cũng có thể hành quân là địa hình mở
6
Ground which forms the key to three contiguous states, so that he who occupies it first has most of the Empire at his command, is a ground of intersecting highways.
Địa hình tiếp giáp ba quốc gia, người chiếm được trước chiếm thế thượng phong, là địa hình giao lộ
7
When an army has penetrated into the heart of a hostile country, leaving a number of fortified cities in its rear, it is serious ground.
Khi một đoàn quân tiến sâu vào đất địch, để lại nhiều thành luỹ sau lưng, đây là địa hình nghiêm trọng
8
Mountain forests, rugged steeps, marshes and fens—all country that is hard to traverse: this is difficult ground.
Núi rừng, dốc đứng gồ ghề, đầm lầy kênh rạch - đất đai khó đi lại: đây là địa hình khó khăn
9
Ground which is reached through narrow gorges, and from which we can only retire by tortuous paths, so that a small number of the enemy would suffice to crush a large body of our men: this is hemmed in ground.
Địa hình vào bằng hẻm núi, lối thoát quanh co, bởi thế chỉ một số ít địch quân đủ thể đánh tan một đội quân lớn của ta: đây là địa hình vây hãm
10
Ground on which we can only be saved from destruction by fighting without delay, is desperate ground.
Địa hình phải đánh gấp mới hòng thoát thân, đây là tuyệt địa
11
On dispersive ground, therefore, fight not. On facile ground, halt not. On contentious ground, attack not.
Bởi thế: Ở địa hình phân tán không nên đánh; Ở địa hình dễ di chuyển không dừng quân ; Ở địa hình giao tranh, không tấn công.
12
On open ground, do not try to block the enemy's way. On the ground of intersecting highways, join hands with your allies.
Ở địa hình mở, không chặn địch. Ở địa hình giao lộ, kết giao với đồng minh.
13
On serious ground, gather in plunder. In difficult ground, keep steadily on the march.
Ở địa hình nghiêm trọng, tụ họp cướp. Ở địa hình khó khăn, tiếp tục hành quân
14
On hemmed-in ground, resort to stratagem. On desperate ground, fight.
Ở địa hình vây hãm, dùng mưu. Ở tuyệt địa, đánh.
15
Those who were called skillful leaders of old knew how to drive a wedge between the enemy's front and rear; to prevent co-operation between his large and small divisions; to hinder the good troops from rescuing the bad, the officers from rallying their men.
Tướng giỏi thời xưa biết chặn quân địch trước sau không tiếp cứu được nhau; ngăn sự kết hợp giữa các đội quân lớn và nhỏ; cản trở binh giỏi cứu binh yếu, sĩ quan tập hợp với lính của họ.
16
When the enemy's men were united, they managed to keep them in disorder.
Khi kẻ địch tập hợp, làm cho họ loạn
17
When it was to their advantage, they made a forward move; when otherwise, they stopped still.
Khi có lợi thế thì tiến, nếu không thì dừng lại
18
If asked how to cope with a great host of the enemy in orderly array and on the point of marching to the attack, I should say: "Begin by seizing something which your opponent holds dear; then he will be amenable to your will."
Nếu được hỏi làm thế nào khi địch quân mạnh & tiến đánh trong trật tự, ta phải nói rằng: "Trước hãy chiếm lấy những nơi trọng yếu của chúng; bấy giờ chúng phải theo ý ta."
19
Rapidity is the essence of war: take advantage of the enemy's unreadiness, make your way by unexpected routes, and attack unguarded spots.
Nhanh là cần thiết trong dụng binh: lợi dụng sự không phòng ngờ của địch, tiến theo đường bất ngờ và tấn công vào những chỗ không phòng bị.
20
The following are the principles to be observed by an invading force: The further you penetrate into a country, the greater will be the solidarity of your troops, and thus the defenders will not prevail against you.
Dưới đây là những yếu tố mà đội quân xâm lược cần lưu ý: Ta càng tiến sâu vào đất người, thì tinh thần đoàn kết quân ta càng cao, bởi thế bên phòng thủ sẽ không thắng nổi ta.
21
Make forays in fertile country in order to supply your army with food.
Biến những nơi chiếm được thành đất đai phì nhiêu để cung cấp lương thực cho quân ta
22
Carefully study the well-being of your men, and do not overtax them. Concentrate your energy and hoard your strength. Keep your army continually on the move, and devise unfathomable plans.
Để ý kỹ đến mong muốn của quân sĩ, đừng ép họ. Tập trung năng lực dưỡng sức. Giữ quân năng động, nghĩ ra những kế hoạch địch không thể lường được.
23
Throw your soldiers into positions whence there is no escape, and they will prefer death to flight. If they will face death, there is nothing they may not achieve. Officers and men alike will put forth their uttermost strength.
Tung quân vào nơi không thể thoát, thì họ sẽ chiến đấu thay vì chết. Nếu họ đối diện với cái chết, thì không có gì họ không đạt được. Tướng sĩ đồng lòng thì họ sẽ tận sức
24
Soldiers when in desperate straits lose the sense of fear. If there is no place of refuge, they will stand firm. If they are in hostile country, they will show a stubborn front. If there is no help for it, they will fight hard.
Binh lính khi rơi vào hãm địa mất đi nỗi sợ hãi. Khi không còn nơi ẩn núp, họ sẽ vững chí. Nếu binh sĩ ở nơi đất địch, họ sẽ thể hiện sự lì lợm. Nếu không có sự trợ giúp, họ sẽ chiến đấu hết mình.
25
Thus, without waiting to be marshaled, the soldiers will be constantly on the qui vive; without waiting to be asked, they will do your will; without restrictions, they will be faithful; without giving orders, they can be trusted.
Bởi thế, không chờ thúc đẩy binh sĩ vẫn năng động; không chờ yêu cầu, họ sẽ thực hiện ý muốn của ta; không cần khắc khe, họ vẫn trung thành; không cần mệnh lệnh, họ vẫn đáng tin cậy.
26
Prohibit the taking of omens, and do away with superstitious doubts. Then, until death itself comes, no calamity need be feared.
Cấm dị đoan và mê tín. Dẫu chết có đến cũng không còn gì để sợ.
27
If our soldiers are not overburdened with money, it is not because they have a distaste for riches; if their lives are not unduly long, it is not because they are disinclined to longevity.
Nếu binh sĩ ta không trọng tiền của, không phải họ không muốn làm giàu; Nếu họ đoản mệnh, không phải họ không muốn sống thọ.
28
On the day they are ordered out to battle, your soldiers may weep, those sitting up bedewing their garments, and those lying down letting the tears run down their cheeks. But let them once be brought to bay, and they will display the courage of a Chu or a Kuei.
Ngày được lệnh ra trận, binh sĩ có thể khóc, người ngồi lệ rơi ướt áo, kẻ nằm nước mắt lăn dài. Nhưng một khi họ bị vào thế vây hãm, họ sẽ dũng cảm như Chuyên Chư, như Tào Quệ.
Chú Thích:
- Chuyên Chư người nước Ngô sống vào cuối thời Xuân Thu là một thích khách nổi tiếng bậc nhất của thời Xuân Thu Chiến Quốc.
- Tào Quệ người nước Lỗ giúp Lỗ Trang Công đánh bại vua Tề Hoàng Công
29
The skillful tactician may be likened to the SHUAI-JAN. Now the SHUAI-JAN is a snake that is found in the Ch`ang mountains. Strike at its head, and you will be attacked by its tail; strike at its tail, and you will be attacked by its head; strike at its middle, and you will be attacked by head and tail both.
Chiến thuật gia giỏi dùng binh như con Suất Nhiên. Suất Nhiên là một loài rắn sống ở núi Thường Sơn. Đánh vào đầu thì đuôi tấn công; đánh vào đuôi thì đầu tấn công; đánh vào thân thì đầu & đuôi đều tấn công.
30
Asked if an army can be made to imitate the SHUAI-JAN, I should answer, Yes. For the men of Wu and the men of Yueh are enemies; yet if they are crossing a river in the same boat and are caught by a storm, they will come to each other's assistance just as the left hand helps the right.
Hỏi binh có thể dùng như con Suất Nhiên được chăng, xin thưa, Có. Người ở nước Ngô & nước Việt là kẻ thù; tuy nhiên nếu qua sông cùng trên một con thuyền gặp phải sóng gió, họ sẽ cứu nhau như tay trái giúp tay phải vậy.
31
Hence it is not enough to put one's trust in the tethering of horses, and the burying of chariot wheels in the ground
Bởi thế người ta không đủ để tin vào buộc ngựa, chôn xe
32
The principle on which to manage an army is to set up one standard of courage which all must reach.
Nguyên tắc điều binh là lâp ra một tiêu chuẩn của lòng can đảm mà mọi người phải đạt được
33
How to make the best of both strong and weak—that is a question involving the proper use of ground.
Làm sao có thể dụng được cả quân mạnh lẫn quân yếu - đó là vấn đề liên quan đến sử dụng địa hình
34
Thus the skillful general conducts his army just as though he were leading a single man, willy-nilly, by the hand.
Bởi thế tướng giỏi điều quân của mình như nắm tay dắt một người
35
It is the business of a general to be quiet and thus ensure secrecy; upright and just, and thus maintain order.
Tướng soái phải im lặng để bảo đảm bí mật; ngay thẳng và chính trực, bởi thế giữ được quy củ.
36
He must be able to mystify his officers and men by false reports and appearances, and thus keep them in total ignorance.
Tướng phải có khả năng che mắt sĩ & tốt bằng những chiêu hư hư thực thực, và bởi thế làm cho họ hoàn toàn không biết được ý định của mình .
37
By altering his arrangements and changing his plans, he keeps the enemy without definite knowledge. By shifting his camp and taking circuitous routes, he prevents the enemy from anticipating his purpose.
Thay đổi sự xắp xếp và kế hoạch, làm địch quân mơ hồ. Chuyển trại và hành quân quanh co, ngăn địch biết ý định của ta
38
At the critical moment, the leader of an army acts like one who has climbed up a height and then kicks away the ladder behind him. He carries his men deep into hostile territory before he shows his hand
Lúc lâm trận, tướng soái hành động như trèo lên cao rồi bỏ thang đi. Đưa quân vào sâu đất địch trước khi cho quân mình biết.
39
He burns his boats and breaks his cooking-pots; like a shepherd driving a flock of sheep, he drives his men this way and that, and nothing knows whither he is going.
Đốt thuyền đập nồi; như kẻ chăn dắt đàn cừu, đưa đến đâu thì đi đó chẳng biết đi đâu.
40
To muster his host and bring it into danger:—this may be termed the business of the general.
Thảy quân vào chốn hiểm nguy - đó là việc của tướng soái
41
The different measures suited to the nine varieties of ground; the expediency of aggressive or defensive tactics; and the fundamental laws of human nature: these are things that must most certainly be studied.
Ứng biến cho phù hợp với chín loại địa hình; phương tiện cho chiến thuật tấn công hay phòng thủ; và nguyên lý tự nhiên của con người: đó là những điều nghiên cứu.
42
When invading hostile territory, the general principle is, that penetrating deeply brings cohesion; penetrating but a short way means dispersion.
Khi xâm chiếm đất địch, nguyên lý chung là, tiến sâu thì quân hợp nhất; vào cạn sẽ ly tán.
43
When you leave your own country behind, and take your army across neighborhood territory, you find yourself on critical ground. When there are means of communication on all four sides, the ground is one of intersecting highways.
Khi rời nước mình, mang quân sang nước lân cận, đấy là trọng địa . Khi có phương tiện liên lạc bốn mặt, đó là địa hình giao lộ.
44
When you penetrate deeply into a country, it is serious ground. When you penetrate but a little way, it is facile ground.
Khi tiến sâu vào một nước, đó là địa hình nghiêm trọng . Khi tiến chưa được xa lắm, đó là địa hình dễ di chuyển
45
When you have the enemy's strongholds on your rear, and narrow passes in front, it is hemmed-in ground. When there is no place of refuge at all, it is desperate ground.
Khi căn cứ mạnh của địch quân nằm sau lưng, và đèo ải nằm trước mặt, đó là địa hình vây hãm . Khi không có lối thoát, đó là tuyệt địa
46
Therefore, on dispersive ground, I would inspire my men with unity of purpose. On facile ground, I would see that there is close connection between all parts of my army.
Vì thế, ở địa hình phân tán, thống nhất lòng quân . Ở địa hình dễ di chuyển, kết hợp ba quân
47
On contentious ground, I would hurry up my rear.
Ở địa hình giao tranh, thúc hậu quân tiến nhanh
48
On open ground, I would keep a vigilant eye on my defenses. On ground of intersecting highways, I would consolidate my alliances.
Ở địa hình mở, cận thận với đội hình phòng thủ . Ở địa hình giao lộ, liên kết với đồng minh.
49
On serious ground, I would try to ensure a continuous stream of supplies. On difficult ground, I would keep pushing on along the road.
Ở địa hình nghiêm trọng, bảo đảm việc cung cấp lương thảo . Ở địa hình khó khăn, tiếp tục tiến quân
50
On hemmed-in ground, I would block any way of retreat. On desperate ground, I would proclaim to my soldiers the hopelessness of saving their lives.
Ở địa hình vây hãm, chặn đường rút quân . Ở tuyệt địa, cho binh sĩ biết họ đã vào đường cùng
51
For it is the soldier's disposition to offer an obstinate resistance when surrounded, to fight hard when he cannot help himself, and to obey promptly when he has fallen into danger.
Cách bày binh có thể tạo nên tình thế cho quân sĩ liều mình chống đỡ khi bị bao vây, đánh đến cùng khi cùng đường, tuân theo mệnh lệnh khi rơi vào nguy biến.
52
We cannot enter into alliance with neighboring princes until we are acquainted with their designs. We are not fit to lead an army on the march unless we are familiar with the face of the country—its mountains and forests, its pitfalls and precipices, its marshes and swamps. We shall be unable to turn natural advantages to account unless we make use of local guides.
Không kết đồng minh cho đến khi biết rõ láng giềng. Không cầm đầu hành quân nếu chưa quen thuộc địa hình - núi rừng, hầm hố, đầm hồ. Không thể chiếm địa lợi nếu không dùng người bản địa chỉ đường.
(Câu này trùng hợp với câu 12, 13 & 14 trong Chương 7)
53
To be ignored of any one of the following four or five principles does not befit a warlike prince.
Không để ý bốn hoặc năm nguyên tắc dưới đây thì không thể là một bá vương
54
When a warlike prince attacks a powerful state, his generalship shows itself in preventing the concentration of the enemy's forces. He overawes his opponents, and their allies are prevented from joining against him.
Khi một bá vương tấn công một quốc gia hùng cường, bản lĩnh cầm quân của ông ta sẽ thể hiện qua việc ngăn chặn kẻ địch tập trung binh lực. Ông ta uy hiếp đối phương, và ngăn chặn đồng minh của đối phương tập hợp lại chống ông ta.
55
Hence he does not strive to ally himself with all and sundry, nor does he foster the power of other states. He carries out his own secret designs, keeping his antagonists in awe. Thus he is able to capture their cities and overthrow their kingdoms.
Vì vậy ông ta không cần kết đồng minh với mọi nước nhỏ, cũng không giúp các nước khác mạnh lên. Ông ta tự lập ra những kế hoạch bí mật làm cho đối thủ lo sợ. Bởi thế ông ta có thể chiếm lấy thành quách và đô hộ nước địch.
56
Bestow rewards without regard to rule, issue orders without regard to previous arrangements;
Ban thưởng không theo luật lệ, phát lệnh không theo thỏa thuận trước đó;
57
Confront your soldiers with the deed itself; never let them know your design. When the outlook is bright, bring it before their eyes; but tell them nothing when the situation is gloomy.
Đối xử với quân sĩ bằng chính những hành động của mình; đừng bao giờ để họ biết ý định của mình. Cho thấy điều lợi nhưng che dấu điều bất lợi.
58
Place your army in deadly peril, and it will survive; plunge it into desperate straits, and it will come off in safety.
Đặt quân vào nơi hiểm nguy chết ngưòi, và họ sẽ sống; ném họ vào tuyệt địa và họ sẽ vượt ra an toàn.
59
For it is precisely when a force has fallen into harm's way that is capable of striking a blow for victory.
Chính xác là, khi một đội quân rơi vào đường hiểm nguy đấy là khả năng mang đến chiến thắng.
60
Success in warfare is gained by carefully accommodating ourselves to the enemy's purpose.
Đạt được thành công trong dùng binh bằng cách ứng biến theo ý định của địch.
61
By persistently hanging on the enemy's flank, we shall succeed in the long run in killing the commander-in-chief.
Kiên nhẫn bám vào hông địch, đường dài ta sẽ thành công trong việc giết tướng địch.
62
This is called ability to accomplish a thing by sheer cunning.
Ấy gọi là khả năng hoàn thành một sứ mệnh bằng tuyệt kế
63
On the day that you take up your command, block the frontier passes, destroy the official tallies, and stop the passage of all emissaries.
Ngày lãnh sứ mạng cầm quân, bế quan, hủy bỏ hiệp ước, cắt đứt ngoại giao.
64
Be stern in the council-chamber, so that you may control the situation.
Oai nghiêm trước ba quân, để có thể điều khiển tình huống.
65
If the enemy leaves a door open, you must rush in.
Nếu địch quân sơ hở, phải nhanh chóng giành lấy cơ hội
66
Forestall your opponent by seizing what he holds dear, and subtly contrive to time his arrival on the ground.
Hạ địch bằng cách chiếm lấy trọng địa, và khôn khéo đợi địch
67
Walk in the path defined by rule, and accommodate yourself to the enemy until you can fight a decisive battle.
Hành động bình thường, và tùy cơ ứng biến với kẻ địch cho đến khi ta có thể đánh một trận quyết định
68
At first, then, exhibit the coyness of a maiden, until the enemy gives you an opening; afterwards emulate the rapidity of a running hare, and it will be too late for the enemy to oppose you.
Lúc đầu giả như một cô gái nhút nhát, chờ khi địch quân sơ hở; bấy giờ tiến nhanh như thỏ chạy, và lúc ấy sẽ quá muộn cho kẻ địch chống cự lại ta.
LÀNG NAM
Source Internet.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét
Lưu ý: Chỉ thành viên của blog này mới được đăng nhận xét.