Thánh thót tầu tiêu mấy hạt mưa,
Khen ai khéo vẽ cảnh tiêu sơ,
Xanh om cổ thụ tròn xoe tán,
Trắng xóa tràng giang phẳng lặng tờ.
Bầu dốc giang sơn say chấp rượu.
Túi lưng phong nguyệt nặng vì thơ.
Cho hay cảnh cũng ưa người nhỉ,
Thấy cảnh ai mà chẳng ngẩn ngơ.
Autumn Landscape
Drop by drop rain slaps the banana leaves
Praise whoever sketched this desolate scene:
The lush, dark canopies of the gnarled trees
The long river, sliding smooth and white
I lift my wine flask, drunk with rivers and hills
My backpack, breathing moonlight, sags with poems.
Look, and love everyone.
Whoever sees this landscape is stunned.
Chiếc bách (1) buồn vì phận nổi nênh,
Giữa dòng ngao ngán nỗi lêng đênh.
Lưng khoang tình nghĩa dường lai láng,
Nửa mạn phong ba luống bập bềnh.
Cầm lái mặc ai lăm đỗ bến,
Giong lèo thây kẻ rắp xuôi ghềnh.
Mấy ai thăm ván cam lòng vậy, (3)
Ngán nỗi ôm đàn những tấp tênh. (4)
(1) Chiếc Bách: Chiếc thuyền gỗ bách trong văn học gợi hình ảnh tâm trạng một người hóa trẻ với bài thơ Bách Chu trong Cổ thi.
(2)&(3) Còn ai nữa là người sẽ tìm đến với mình (thăm ván)? Nếu việc ấy xảy ra thì cũng cam lòng. Mặc dầu cũng chẳng hay ho gì với chuyện tập tễnh ôm đàn sang thuyền người khác, song tình thế cũng không thể khác được.
Confession III
Her lonely boat fated to float aimlessly
Midstream, weary with sadness, drifting.
Her hold overflowing with duty and feeling,
Bow rocked by storms, adrift and wandering.
She rows on, not caring who tries to dock,
Sails on, not caring who tries the rapids.
Whoever comes on board is pleased
As she plucks her guitar, sad and drifting.
Mùa hè hây hẩy gió nồm đông,
Thiếu nữ nằm chơi quá giấc nồng.
Lược trúc chải cài trên mái tóc,
Yếm đào trễ xuống dưới nương long.
Đôi gò Bồng đảo sương còn ngậm,
Một lạch Đào nguyên nước chửa thông.
Quân tử dùng dằng đi chẳng dứt,
Đi thì cũng dở, ở không xong.
Day Sleeping Girl
Summer breeze is sporadically blowing,
Lying down the young girl slides into sleeping.
Her bamboo comb loosely attached to her hair,
Her pink bra below her waist dropped down fair.
On these two Elysian mounds, the nectar is still remaining,
In that one Fairy rivulet, the current seems to stop flowing.
At such a view, the gentleman hesitated,
Odd to leave, yet inconvenient if he stayed.
Thân em vừa trắng, lại vừa tròn,
Bảy nổi ba chìm với nước non.
Rắn nát mặc dù tay kẻ nặn,
Mà em vẫn giữ tấm lòng son.
Floating Sweet Dumpling
My body is powdery white and round
I sink and bob like a mountain in a pond
The hand that kneads me is hard and rough
You can’t destroy my true red heart
Văng vẳng tai nghe tiếng khóc chồng.
Nín đi kẻo thẹn với non sông.
Ai về nhắn nhủ đàn em nhé.
Xấu máu thì khem miếng đỉnh chung (1)
(1) Tục ngữ có câu: "Xấu máu đừng thèm ăn của độc" Khem: ăn kiêng khi mới ở cữ nên thường nói kiêng khem hoặc kiêng cữ. Miếng đỉnh chung: của ngon vật lạ thường có ở những nơi quyền quí cao sang. Ý cả câu: Nếu đã xấu máu mà gặp phải của ngon vật lạ có thèm quá không nhịn được thì dùng ít thôi! Dỗ dành khuyên nhủ và nói bỡn.
Lamenting Widow
A woman wails, boo hoo, mourning her man
Shut up, shame on you, don’t cry to the hills!
O little sister, I should have warned you
Don’t eat the meat, if it makes you cough blood!
Chém cha cái kiếp lấy chồng chung!
Kẻ đắp chăn bông, kẻ lạnh lùng,
Năm thì mười họa, nên chăng chớ,
Một tháng đôi lần, có cũng không ...
Cố đấm ăn xôi, xôi lại hỏng,
Cầm bằng làm mướn, mướn không công.
Thân này ví biết dường này nhỉ (1)
Thà trước thôi đành ở vậy xong.
(1) Dường này: nông nổi cụ thể ra đến thế này
On Sharing a Husband
Screw the fate that makes you share a man.
One cuddles under cotton blankets; the other’s cold.
Every now and then, well, maybe or maybe not.
Once or twice a month, oh, it’s like nothing.
You try to stick to it like a fly on rice
But the rice is rotten. You slave like the maid,
But without pay. If I had known how it would go
I think I would have lived alone.
Bác mẹ sinh ra phận ốc nhồi,
Đêm ngày lăn lóc đám cỏ hôi.
Quân tử có thương thì bóc yếm,
Xin đừng ngó ngoáy lỗ trôn tôi.
Snail
Mother and father gave birth to a snail
Night and day I crawl in smelly weeds
Dear prince, if you love me, unfasten my door
Stop, don’t poke your finger up my tail!
Êm ái chiều xuân tới khán đài,
Lâng lâng chẳng bợn chút trần ai !
Ba hồi triêu mộ chuông gầm sóng,
Một vũng tang thương nước lộn trời.
Bể ái nghìn trùng khôn tát cạn,
Nguồn ân muôn trượng dễ khơi vơi.
Nào nào cực lạc là đâu tá,
Cực lạc là đây chín rõ mười.
Spring-Watching Pavillion
A gentle spring evening arrives
Airily, unclouded by worldly dust.
Three times the bell tolls echoes like a wave
We see heaven upside-down in sad puddles.
Love’s vast sea cannot be emptied.
And springs of grace flow easily everywhere.
Where is nirvana?
Nirvana is here, nine times out of ten.
Tám cột khen ai khéo khéo trồng,
Người thì lên đánh, kẻ ngồi trông.
Trai đu gối hạc khom khom cật,
Gái uốn lưng ong ngửa ngửa lòng.
Bốn mảnh quần hồng bay phất phới.
Hai hàng chân ngọc duỗi song song.
Chơi xuân ai biết xuân chăng tá!
Cột nhổ đi rồi, lõ bỏ không.
Swinging
Praise whoever raised these poles
For some to swing while others watch.
A boy pumps, then arcs his back.
The shapely girl shoves up her hips.
Four pink trousers flapping hard,
Two pairs of legs stretched side by side.
Spring games. Who hasn’t known them?
Swingposts removed, the holes lie empty.
Mười bảy hay là mười tám đây? (1)
Cho ta yêu dấu chẳng rời tay.
Mỏng dầy chừng ấy chành ba góc,
Rộng hẹp dường nào cắm một cay. (2)
Càng nóng bao nhiêu càng muốn mát,
Yêu đêm chưa phỉ lại yêu ngày.
Hồng hồng má phấn duyên vì cậy. (3)
Chúa dấu vua yêu một cái này.
(1) Mười bảy, mười tám: Số nan quạt giấy, cũng nói tuổi của thiếu nữ.
(2) Cay: Cái suốt của quạt giấy, hai đầu có mảnh kim loại (nhài quạt) hình tròn để chốt các nan lại ở hai nan cái
(3) Cậy: Giống cây hồng, quả bé & chát, nhựa dùng để phất quạt.
The Fan
Are you seventeen or eighteen?
Let me cherish you by all means.
Thin or thick you display a triangle, and
Large or small I hold you with one hand.
The more it is hot the fresher you will submit,
Not enough love at night, daytime will make it.
Your cheeks are rose pink and give you grace,
Lords and kings love you because of your face.
Thân em như quả mít trên cây
Da nó xù xì, múi nó dầy
Quân tử có thương thì đóng cọc,
Xin đừng mân mó, nhựa ra taỵ
The Jackfruit
I am like a jackfruit on the tree.
The skin rough, the pulp thick, yes,
To taste you must plug me quick, while fresh
But oh, I warn you against touching –
The rich juice will gush and stain your hands
Translated by Nguyen Ngoc Bich
Động Hương Tích
Bày đặt đá ai khéo khéo phòm, (1)
Nứt ra một lõ hỏm hòm hom,
Người quen cõi Phật chen chân xọc,
Kẻ lạ bầu tiên mỏi mắt dòm
Giọt nước hữu tình rơi thánh thót,
Con thuyền vô trạo cúi lom khom (2)
Lam tuyền quyến cả phồn hoa lại, (3)
Rõ khéo trời già đển dở dom
(1) Khéo phòm: Như khéo phạm, thật là khéo!
(2) Vô trạo: Không có bơi chèo - Vòm động có những chạm vẽ của thiên nhiên được hình dung ra cánh trí như mặt trăng con thuyền v.v.
(3) Nơi rừng suối (lâm truyền) mà cuốn hút lại đây một cảnh phồn hoa đô hội
The Temple of Fragrance
Who could have fashioned this marvel?
The mountain cracks into a wide, hollow cave.
Pious Buddhists struggle to set foot inside,
Others gaze at it tirelessly.
Drippings form a sweet streamlet,
As sailors on incoming junks bend their heads.
City folk also flock to these springs and woods.
Clever, indeed, the Old Man in Heaven!
Một đèo, một đèo, lại một đèo,
Khen ai khéo tạc cảnh cheo leo.
Cửa con đỏ loét tùm hum nóc,
Hòn đá xanh rì lún phún rêu.
Lắt lẻo cành thông cơn gió thốc,
Đầm đìa lá liễu giọt sương gieo.
Hiền nhân quân tử ai là chẳng
Mỏi gối chồn chân vẫn muốn trèo.
(1) Đèo Ba Dội hay Ba đèo tên chữ là đèo Tam Điệp, thuộc huyện Tống Sơn, tỉnh Thanh Hoá.
A cliff face. Another. And still a third.
Who was so skilled to carve this craggy scene:
The cavern’s red door, the ridge’s narrow cleft,
The black knoll bearded with little mosses?
A twisting pine bough plunges in the wind,
Showering a willow’s leaves with glistering drops.
Gentlement, lords, who could refuse, though weary
and shaky in his knees, to mount once more?
Mắng học trò
Khéo khéo đi đâu lũ ngẩn ngơ
Lại đây cho chị dạy làm thơ
Ong non ngứa nọc châm hoa rữa
Dê cỏn buồn sừng húc dậu thưa
Couple of Students who were teasing her
Where are you wandering to, little fools
Come, big sister will teach you how to write verse
Ichy little wasps sucking rotting flowers
Horny baby lambkins butting gaps in the fence
Trời đất sinh ra đá một chòm,
Nứt làm hai mảnh hỏm hòm hom.
Kẽ hầm rêu mốc trơ toen hoẻn,
Luồng gió thông reo vỗ phập phòm.
Giọt nước hữu tình rơi lõm bõm,
Con đường vô ngạn (1) tối om om.
Khen ai đẽo đá, tài xuyên tạc (2),
Khéo hớ hênh ra lắm kẻ dòm.
(1) Vô ngạn: Không có thành bờ tay vịn
(2) Xuyên tạc: Xoi và đục thông qua đá
Viewing Cac-Co Cavern
Heaven and earth brought forth this rocky mass
Its face cut by deep crevasse
Crack’s dark mouth shagged with moss
Pines rocking in wind rush
Here sweet water spatters down
And the path into the cleft is dark.
Praise whoever sculpted stone
Then left it bare for all to see
***
Another translation:
Yin and Yang created this chunk of rock;
A deep and dark crack split it into blocks.
Moss covered opening expose themselves with impudence
Wind enhanced firs produce sound of rhythmic cadence
Drops of romantic water fall with splash
Roads to nowhere lead in dark labyrinth.
Praise to the scuptor inventing this distortion
Indecent exposure invites lots of observation.
Đang cơn nắng cực chửa mưa tè,
Rủ chị em ra tát nước khe.
Lẽo đẽo chiếc gầu ba góc chụm,
Lênh đênh một ruộng bốn bờ be.
Xì xòm đáy nước mình nghiêng ngửa,
Nhấp nhỏm bên bờ đít vắt ve.
Mải việc làm ăn quên cả mệt,
Dạng hang một lúc đã đầy phè.
Water-bailing
Not a drop of rain for this dry heat!
Come, girls, let’s go bail water.
Let’s drag our delta-shaped buckets to that huge square field
Where our bodies can pulse to the water’s lapping
Crouched, straining to catch each trickle from the rockheads,
Our buttocks tighten with such labor.
Indeed, we work so hard we forget the effort
And, taking a final stance to bend and lift –
You part your legs a second, and it’s filled.
Dệt cửi
Thắp ngọn đèn lên thấy trắng phau,
Con cò (1) mấp máy suốt canh thâu
Hai chân đạp xuống năng năng nhắc
Một suốt (2) đâm ngang thích thích mau
Rộng hẹp nhỏ to vừa vặn cả
Ngắn dài khuôn khổ cũng như nhau
Cô nào muốn tốt ngâm cho kỹ (3)
Chờ đến ba thu mới dãi màu (4)
(1) Con cò: Con cò đặt ở trên và chính giữa khung dệt để thắng sợi, làm chuẩn mực cho cái go khỏi lệch theo
(2) Suốt: ống suốt cuốn chỉ, nằm trong ruột con thoi để nhả sợi
(3) Ngâm cho kỹ: Sợi vải hồ bằng nước cơm đem ngâm lâu cho bền và óng màu hồ
(4) Chờ đến nắng hanh của 3 tháng thu, nhấn nâu đem dãi nhiều lượt thì vải nhuộm mới lên màu và sẫm dần lại
Weaving at Night
Lampwick turned up, the room glow white
The looms moves easily all night long
As feet work and push below
Nimbly the shuttle flies in and out,
Wide or narrow, big or small, slidding in snug
Long or short, it glides out smoothly
Girls who do it right, let it soak
***
Another translation:
Light turned on, it is found such a white
The stalk moves slightly release
Shuttle passing through brings joy and ease
Large or narrow, small or big they all fit
Long and short, size and form so be it
To make it best, girl needs to soak it with care
The cloth color won’t fade before three whole years.
Sources:
- PoemHunter.com
- Hồ Xuân Hương Tuyển Tập (ebooks.vdcmedia.com)
hồ xuân hương
Trả lờiXóathơ hồ xuân hương
tho tinh ho xuan huong
tự tình hồ xuân hương
tuyển tập hồ xuân hương
Thơ HXH là thơ cổ nên khi dịch tốt nhất dùng thể thơ truyền thống Anh Mỹ, chẳng hơn như sonnet. Thể theo nhận xét đó, có lẽ chỉ có mấy bài another translation là phù hợp vì ít ra nó cũng có vần. Hơn nữa , sao không tháy ghi tên người dịch?
Trả lờiXóa