Bức thư của một vị anh hùng chống Pháp

Bức thư của một vị anh hùng chống Pháp

"Mất sự chỉ đạo của vua ta, chúng tôi sống trong tâm trạng đau buồn như những đứa trẻ mất cha mất mẹ. Đất nước các người thuộc biển Tây, đất nước chúng tôi thuộc biển Đông.

Như con ngựa con trâu, khác nhau thế nào, thì chúng tôi với các người cũng khác như thế ấy, về chữ viết, về ngôn ngữ, về phong tục. Con người ta được tạo nên theo những giống nòi khác biệt nhau, ở đâu con người cũng có giá trị như nhau, nhưng tính chất thì không phải ai cũng giống nhau.

Lòng tri ân buộc chúng tôi vào với nhà vua của chúng tôi; chúng tôi sẽ rửa nhục cho Người (chỉ nhà vua); chúng tôi sẽ chết cho Người; Nếu các người cứ tiếp tục mang theo binh lửa vào đất nước chúng tôi, đất nước sẽ bị mất ổn định lâu dài, nhưng chúng tôi hành động theo lẽ trời, và sự nghiệp tranh đấu của chúng tôi cuối cùng sẽ thắng.

Nếu các người muốn hòa bình, hãy trả lại cho Vua chúng tôi toàn vẹn lãnh thổ. Chúng tôi chiến đấu chỉ nhằm mục đích ấy.

"... Chúng tôi sẽ chiến đấu vĩnh viễn và không ngừng lại bao giờ. Khi chúng tôi không còn gì nữa, chúng tôi sẽ chặt cành cây vũ trang cho quân lính của chúng tôi. Khi đó các người sống giữa chúng tôi làm sao nổi?

Chúng tôi yêu cầu các người xem xét kỹ càng những yêu sách này của chúng tôi và chấm dứt cái tình trạng vô cùng tai hại cho chúng tôi, cũng như cho các người hiện nay".

Bức thư yêu sách cao thượng và xứng đáng này đã tìm thấy dán trên một cây to gần Gò Công. Nó là một bức thư của một trí thức nông thôn;  nó diễn đạt đúng tinh thần của dân chúng; dân chúng chẳng hề tị hiềm gì, chỉ muốn đấu tranh cho được sống trong độc lập.

                                                      
TRÍCH ĐOẠN SÁCH "BƯỚC MỞ ĐẦU CỦA SỰ THIẾT LẬP HỆ THỐNG THUỘC ĐỊA PHÁP Ở VIỆT NAM (1858 - 1897) - Nguyễn Xuân Thọ, do Mekong printing, USA, 1995.