Max Levchin - cha đẻ của Paypal và Affirm

Nhắc đến Max Levchin là người ta liên tưởng đến Paypal mafia vì ông là cha đẻ đầu tiên của Paypal chung với các anh em khác như Peter Thiel, Luke Nosek  v.v.  Hôm nay các bạn cùng với mình tìm hiểu Max Levchin nha!  Cuộc đời ông cũng không khác gì những người Việt di cư sang Mỹ ngày xưa.  Qua bài tóm lược về ông chủ Affirm này các bạn sẽ thấy đâu đó hình ảnh của mình không khác gì Max Levchin đâu.

Max Levchin sinh ngày 11 tháng 7 năm 1975 tại Kiev (thủ đô đất nước Ukraine nằm sát bên nước Nga mà ngày xưa theo thể chế Liên Xô). Gia đình ông gốc Do Thái từ thế hệ ông bà đến chú và mẹ có truyền thống là nhà vật lý học nên không ngạc nhiên khi ông được dạy để nối nghiệp trở thành nhà vật lý học. Trong những thập niên 40 đến 70, có được bằng cấp ngành vật lý là niềm hãnh diện của gia đình Do Thái truyền thống. Mẹ ông làm trong viện nghiên cứu khoa học tự nhiên. Công việc hàng ngày của bà là lấy mẫu thức ăn như bánh mì, trứng hay bất cứ thứ gì, đem bỏ vào vật cách ly rồi quan sát và viết kết quả quá trình mẫu thử bị hư phóng xạ như thế nào. Một ngày nọ, viện nghiên cứu giao cho bà một chiếc PDP-11 (máy tính nhỏ 16bit rất phổ biến vào những năm 1970-1990). Bà rất phấn khởi khi được họ dạy lập trình viết programing để bà có thể lưu lại những mẫu kết quả vào máy thay vì viết tay. Lúc bấy giờ Max Levchin là cậu bé 10 tuổi may mắn được mẹ cho tiếp cận với máy tính và được mẹ dạy programing. Thời gian được cùng mẹ làm việc đã hướng tư duy ông từ một cậu bé luôn có ước mơ trở thành thầy dạy toán, mà nay ông khao khác với đam mê viết lập trình trên máy tính. Ông có thể ngồi ở công viên hay bất cứ nơi đâu để viết program lưu vào nhiều quyển vở.  Ở lứa tuổi 16, ông đã tự nhận biết về tầm quan trọng để viết program có hiệu quả và lưu trữ dự phòng (backup) cần thiết như thế nào.

Hai lần bỏ xứ ra đi trong hoảng loạn. Lần đầu ông rời xa thành phố Kiev nơi ông sinh ra và lớn lên lúc nhà máy hạt nhân Chernobyl xảy ra vụ nổ. Cả thành phố ông ở bị nhiễm chất phóng xạ. Ông chứng kiến cảnh rất nhiều đội cứu hoả và xe cứu thương nối đuôi nhau đi về phía bắc suốt ngày đêm. Chính quyền lãnh đạo đã che đậy tai nạn tồi tệ đó vì buổi diễn hành cho ngày Soviet Labor Day đang cận kề. Mọi thứ trở nên xấu hơn khi trời đổ mưa lớn và tạo nên trận mưa acid. Cha mẹ ông đã lén đưa ông ra khỏi bệnh viện để lên tàu đi 1,000 dặm về phía nam. Hai ngày sau sự cố xảy ra, các đội bác sỉ cảnh sát đã có mặt tại nhà ga xe lửa để xét nghiệm từng hành khách. Lúc bấy giờ mọi người không ai biết phóng xạ là gì. Mẹ ông bất ngờ thốt lên và vội vã đưa ông ra khỏi toa tàu khi bà nhìn thấy chiếc máy các nhân viên cầm đo điện năng vi mô (microfarad). Một người đàn ông trên tay cầm chiếc máy đo bức xạ (Geiger counter) dài như cây gậy tiến về phía ông để dò xét. Tiếng bíp bíp phát ra từ cái máy càng lúc càng thường xuyên hơn. Điều đó đồng nghĩa là cái máy đang rọi ra rất nhiều hạt nguyên tử trong một giây. Người đàn ông la lên “Nó đang ở cái chân. Phải cưa cái chân cậu bé này”. Mẹ ông đủ bình tĩnh đã yêu cầu họ rọi thử lại lần nữa và cởi đôi giày của ông ra. Thì ra ông đã giẫm lên cái gai hoa hồng khi trốn khỏi bệnh viện. Cái gai hoa hồng đã thấm trận mưa acid và gây nên tính phóng xạ. Thật khiếp sợ vì suýt tí nữa, ông bị mất đi 1 cái chân.

Lần thứ hai bỏ xứ là cuộc hành trình đến nước Mỹ. Gia đình ông đã nhiều lần muốn bỏ đất nước ra đi. Họ đã cố gắng mọi cách và không cho ông hay vì sợ ông sẽ kể cho bạn thì chuyến đi sẽ khó thành. Rồi thời điểm cũng đến, cả gia đình ông gom hết của cải ngồi đợi tại phi trường Moscow 48 tiếng để được phép rời đất nước. Một nhân viên đến nói chuyện “Mọi người trong gia đình này có biết mọi người chuẩn bị rời khỏi Liên Xô. Đây là lần cuối cùng và không bao giờ được quay lại nữa. Gia đình này sẽ trở thành kẻ phản bội đối với đất nước”. Cả gia đình ông đáp lại “Hãy cho chúng tôi đi. Chúng tôi đã có chuyến bay Pan Am”. Khâu cuối cùng là phải đi qua cái máy X-ray. Một nhân viên khác lại la lên “Hàng buôn lậu”. Họ lục toang túi của bà ông và chỉ tìm thấy một cây kẹp tóc bằng thứ nguyên liệu sử dụng cho những cái hộp thiếc. Họ không tìm thấy gì khác nữa để làm khó rồi cũng phải cho qua. Trên chuyến bay đến Mỹ, gia đình ông ngồi ở hạng ghế rẽ nhất vì đó là những chiếc vé được cơ quan người Do Thái đài thọ. Không ít lần ông đã bị nhân viên hàng không khiển trách vì đã chạy lên dãy ghế hạng nhất. Ông tò mò về những quyển tạp chí và đã lén lấy một cuốn đem về chổ ngồi đọc. Ông say mê lật tới lật lui các trang trong suốt chuyến bay. Ông hỏi mẹ còn bao nhiêu tiền vì ông muốn mua chiếc máy tính trị giá $650 được quảng cáo trong cuốn tạp chí. Mẹ ông quở trách rằng toàn bộ tài sản của cả gia đình chỉ vỏn vẹn có $733 đô la trong tình trạng không việc làm, không nhà cửa và chưa biết ngày mai ra sao thì làm sao có thể tiêu 90% số tiền vô chiếc máy tính.  Số tiền $733 đô la thực ra đã bị chính quyền ép giá lúc ở phi trường. Họ đã sửa lại tỷ giá hối đoái còn 1 phần 10. Lẽ ra số tiền phải nhiều gấp 10 lần thì cuộc sống có lẽ sẽ thoải mái hơn. Chuyến bay cuối cùng cũng hạ cánh vào mùa hè năm 1991 tại Illinois.

Max Levchin tự tin rằng mình thông thạo tiếng Anh nhưng ông vẫn còn gặp trở ngại khi giao tiếp. Ông phát âm còn giọng Nga dầy đặc. Ông đặt mục tiêu đầu tiên là phải học cho bằng được cách nói giọng chuẩn như người Mỹ. Vì đã từng chơi kèn clarinet từ nhỏ, ông tự nhủ ông có thể bắt chước bằng cách nhìn những cử động của môi nếu ông tìm được người nói giọng chuẩn. Mặc dù không có tiền nhưng ông cũng sở hữu được 1 cái TV trắng đen. Ông vô tình tìm được nó trong thùng rác và mang về sửa lại. Ông tự hào là con trong gia đình có truyền thống vật lý vì ông được dạy đem lý thuyết vật lý vào thực hành mọi thứ xung quanh. Chẳng hạn như thay vì nói “Cái vật này không chạy” thì “Làm khác lại để sửa lại nó”.  Vì ở trong khu nhà hạng thấp và không có dây cáp, TV không bắt được nhiều đài. Ông cứ xem đại bất cứ cái gì sau khi đi hoc về. Lúc ấy ông học high school trong một trường có học sinh từ nhiều quốc gia và văn hoá. Trong trường có rất nhiều người di dân từ Nga nên phần nào giúp ông dễ hoà nhập với cộng đồng hơn. Ông tự hào khi làm được tất cả các bài kiểm tra cho môn toán. Ông tham gia vào ban nhạc vì ông biết chơi kèn clarinet. Ông được các bạn yêu mến và bầu làm trưởng ban nhạc ngay lập tức. Mọi người yêu cầu ông đứng dậy và tự giới thiệu về mình. Sau đó có một anh bạn muốn gặp riêng ông trong văn phòng. Anh bạn ấy đã hỏi ông “Tại sao ông lại nói chuyện giống một đứa trẽ da màu vậy?” Thì ra ông học tiếng anh bằng cách bắc chước giọng của cậu bé da màu Arnold trong chương trình Different Strokes. Người bạn đó đã giới thiệu ông tìm đọc kênh tin tức lúc 7 giờ sáng và bắt chước những biên tập viên trên truyền hình.  Nhờ vậy mà sáu tuần sau đó ông có thể dần sửa được giọng và nói lưu loát như người nói trên đài dự báo thời tiết.

Hai năm sau khi đến Mỹ ông được nhận vào trường University of Illinois at Urbana-Champaign mặc dù trong thâm tâm vẫn thích MIT hơn. Dù sao thì cũng may mắn vì  cô nhân viên cố vấn ở trường trung học thấy được tiếng anh của ông còn hạn chế nên đã nộp đơn cho ông theo dạng học sinh quốc tế để cơ hội ông được trường nhận vào cao hơn. Từ lúc vào đại học đến năm cuối, ông đã từng lái xe truck đến Palo Alto để theo đuổi ước mơ khởi nghiệp. Palo Alto là thành phố thuộc San Francisco Bay, nổi tiếng bởi thung lũng Silicon và trường đại học Stanford University. Bốn lần khởi nghiệp trong suốt thời gian đi học đều thất bại. Ông tốt nghiệp năm 1997 nhưng mãi đến năm 1998 ông mới rời thành phố Champaign tại Illinois đến thung lũng Silicon. 

Năm 1999 về sau là thời gian khó khăn khi gọi vốn Series A cho công ty Confinity, sau này thành Paypal.  (Series A là đợt đầu tiên để gầy dựng porfolio cho công ty. Doanh nhân đầu tư thường bỏ tiền ra và đổi lấy 10%-30% cổ phần.) Đợt gọi vốn đầu tiên đến từ Peter Thiel (hiện là chủ công ty Plantir Technologies). Lúc ấy Peter Thiel quản lý một cái hedge fund nhỏ và ông trích ra một khoảng nhỏ fund vô công ty khởi nghiệp của Max. Trở lại câu chuyện về sự ra đời của Paypal. Max tình cờ gặp Peter Thiel khi Peter thuyết trình tại Stanford. Max kể Peter nghe về ý tưởng khởi nghiệp và những thất bại. Max thành thạo viết mật mã cryptography và dữ liệu an toàn data security. Max có rất nhiều ý tưởng cho mã hoá crypto và ông cũng là một trong những người tiên phong phát triển PalmPilot (máy tính nhỏ cho người sử dụng có thể lưu lại các ghi chép, sổ điện thoại, chơi game, quản lý tài liệu). Peter hỏi Max sẽ làm gì nếu người ta ăn cắp các tài liệu mật. Max trã lời rằng tất cả thông tin sẽ được mã hoá. Peter đề nghị Max thành lập công ty ngay và ông sẽ đầu tư vô công ty đó đánh dấu sự khởi đầu của Confinity.

Hai người bắt đầu từ nhiều ý tưởng điên rồ để xây dựng Confinity qua việc viết mã coding cho máy tính nhỏ PalmPilot.  Họ phát triển RSA key và chữ ký điện tử.   (mình không rành RSA key nhưng mình hiểu nôm na nó là một dãy các con số để người trã tiền và người nhận tiền có thể nhìn vào đó để xác định cái giao dịch). Giữa năm 1999, các ông đã chạy khắp con đường Sand Hill Road để kêu gọi thêm vốn khi nguồn tiền đầu tư đã cạn. (Sand Hill Road là khu vực có rất nhiều nhà đầu tư giàu có venture capitalists (VCs). Họ dám bỏ tiền vô những công ty nhỏ bé rủi ro cao để biến họ từ công ty khởi nghiệp thành unicorn company đáng giá 1 tỷ trở lên.)  Nhiều lần bị từ chối vì không ai tin vào mô hình công ty nhận tiền thanh toán cho khách hàng. Đến một ngày nọ khi cơ hội đến và Confinity đã thành công chuyển một giao dịch trị giá $6 triệu từ máy Palm Pilot này sang máy Palm Pilot khác dưới sự ngỡ ngàng của nhà đầu tư John Malloy và nhóm người làm truyền hình. Điều này đánh dấu lần đầu tiên tiền được chuyển qua hệ thống điện tử. Reid Garrett Hoffman, một nhà đầu tư khác gợi ý khi mọi người sử dụng máy PalmPilot sẽ có 2 triệu thiết bị được lưu hành và trang mạng còn to hơn thế. Sau này công ty Confinity gia nhập với công ty X.com của Elon Musk và đổi tên thành Paypal.  Max thử nghiệm trên web và tìm thấy vài khoảng giao dịch trao đổi nhau đến từ eBay. Ông bắt đầu lo sợ vì người ta sử dụng Paypal để mua bán trao đổi rất nhiều thứ. Nó giống như cái chợ bán rất nhiều thứ đồ đã xài qua mà đó không phải là điều ông muốn. Một người bán hàng đã liên lạc ông và đưa ra ý tưởng thưởng $10 cho khách hàng nếu họ đăng ký xài Paypal. Thật là một ý tưởng điên rồ về vấn đề cho tiền người ta. Nhưng nếu bạn có một hệ thống thanh toán, bạn có thể chuyển thẳng cho người sử dụng Paypal thì khách hàng họ sẽ sử dụng chức năng Paypal thường xuyên hơn. Điều làm Paypal nổi tiếng trên eBay là $10 đó được người bán giữ lại để trã tiền cước phí cho người mua. Đó là điều khách hàng ưa thích , free shipping.

Max Levchin và Peter Thiel là hai người bạn cũng như đối tác thích thử thách và thích tạo ấn tượng. Họ chưa bao giờ nói với nhau “Cái này khó quá, chắc làm không được”. Họ thích thách thức nhau “Đây là cái mà tôi mới làm được, để xem bạn làm được gì.” Hai người thích giới thiệu nhau những người bạn thông minh và tài năng. Bạn của họ là những người thông thạo viết chương trình máy tính, những thương gia, những người có đầu ốc kinh tế mà Peter quen biết ở Stanford. Họ là những nhà khoa học máy tính giỏi nhất mà Max quen biết tại trường University of Illinois. Các bạn đã về hợp tác và góp phần làm nên sự thành công của Paypal. Sau này eBay mua lại Paypal giá $1.5 tỷ vào năm 2002.

Dự án kế của Max Levchin là  thành lập công ty Slide vào năm 2005. Slide là ứng dụng giải trí cộng đồng như mạng xã hội. Nơi mà người ta có thể kết nối chia sẽ video, gởi nhau những ly cà phê ảo hay chơi game giải trí. Mỗi tháng có hơn 115 triệu người sử dụng ứng dụng Slide.  Năm 2010, Google trã $182 triệu mua Slide. Sau đó 1 năm, Google đóng cửa Slide.

Mùa hè năm 2004, hai kỷ sư trong đó có Jeremy Stoppelman là người đã từng làm việc tại Paypal nói chuyện với Max về khởi nghiệp Yelp.  Max lập tức viết cho họ tấm check $1 triệu vào ngày sinh nhật thứ 29. Max trở thành một trong những cổ đông lớn của Yielp.

Năm 2011, Max lại tiếp tục cho ra đời HVF lab. HVF là chữ viết tắc của Hard Valuable Fun. HVF vẫn còn tồn tại đến nay. HVF là nơi những người bạn thông minh gặp gở nhau để biến những ý tưởng điên rồ mới mẻ thành công ty thực thụ.

Ý tưởng đầu tiên HVF cho ra đời là công ty Affirm với mục đích cách mạng hoá tài chính người tiêu dùng. Affirm bắt đầu bằng việc tạo ra nhiều sản phẩm từ nhiều công ty bán hàng. Nếu khách hàng ưng ý, họ có thể mua sản phẩm qua cách vay và trã tiền nhiều lần không bị lãi. Chẳng hạn như một sinh viên không đủ tiền mua một món hàng đắt tiền thì Affirm cho vay sau khi đã xem qua điểm tín dụng, tìm ra thông tin bạn là ai thông qua số điện thoại của bạn. Bạn có thể chọn trã tiền trễ sau 90 ngày hoặc trã nhiều lần trong vài tháng. Đó là điều các hãng thẻ tín dụng không cho phép.

Glow ra đời sau Affirm. Glow là ứng dụng giúp phụ nữ gặp khó khăn có con có thể thụ thai dễ dàng hơn. Sau khi Slide đóng cửa thì cả đội nhân viên ở Thượng Hải rời Slide và bắt tay vào xây dựng ứng dụng Glow bên lĩnh vực sức khoẻ.

Theo Crunchbase News , nạn dịch đã thúc đẩy nhu cầu mua giờ trã sau (Buy Now Pay Later) làm lợi cho Affirm cũng như các đối thủ cạnh tranh như Afterpay, Klarna và PayPal. Đến năm 2025, số lượng giao dịch được tiên đoán sẽ tăng 10-15 lần với giá trị $650 tỷ đến $1,000 tỷ. Sự phát triển của mô hình mua giờ trã sau đã thu hút rất nhiều nhà đầu tư tài trợ cho những công ty khởi nghiệp. Từ năm 2006 đến nay, các nhà đầu tư đã chi ra $1.7 tỷ cho 25 công ty gọi vốn trong đó phần của Affirm to nhất với giá trị $1.5 tỷ.

Những rủi ro Affirm có thể phải đương đầu là:
*Nguy cơ phải giảm bớt tiền phí từ công ty bán hàng trã cho Affirm để có thể cạnh tranh lại các đối thủ.
*Các công ty có thể cắt đi công ty trung gian Affirm mà cho khách hàng vay trực tiếp trã tiền nhiều lần.
*Nguy cơ mất việc có thể ảnh hưởng đến người tiêu dùng vì họ để dành tiền trã cho những nhu cầu thiết yếu như thực phẩm, chổ ở hơn là trã dứt khoản nợ vay.
*Lợi nhuận của Affirm có thể chịu sự ảnh hưởng khi hai công ty bán hàng lớn Peloton và Wayfair bán hàng chậm lại vào quý 4 năm 2020.

Mặc dù Peloton là khách hàng lớn nhất của Affirm, nhưng Affirm đã tiến bộ trong việc mở rộng hợp tác với các công ty thương mại khác trong nhiều lĩnh vực. So với năm trước thì số lượng công ty thương mại tăng gấp đôi lên đến 12,000 công ty. Affirm cũng mở rộng hợp tác với Shopify thuộc cửa hàng thương mại điện tử để các công ty bán lẻ của Shopify có thể dùng ứng dụng Affirm cho khách hàng thanh toán nhiều lần. Bù lại Affirm phải trã một phần cổ phần của công ty cho Shopify cho thương vụ này.

———-

Affirm ra ipo vào tháng giêng 2021 với giá $49 nhưng mở chợ giá $90. Stock leo thang đến gần $150 và bị vùi dập xuống còn $46.50 do Correction vào tháng 2 cộng thêm sự cố từ công ty khách hàng Peloton. Sau thương vụ Square mua Afterpay 29 tỷ vào đầu tháng 8 vừa qua, stock Affirm bắt đầu khởi sắc. Mãi đến cuối tháng 8 khi Affirm loan báo hợp tác với Amazon và Affirm cho solid guidance revenue tăng 71% thì giá cổ phiếu bắt đầu quây lại đường đua.  Gần đây giá cổ phiếu không ngừng tăng trưởng do quá nhiều tin tốt như Affirm nhận thanh toán bằng crypto, Affirm hợp tác với Target.

Về cơ bản, công ty có tiềm năng và đã hoạt động gần 10 năm. Stock của Affirm cũng dao động mạnh vì có hôm Gwen thấy nó rớt hơn 8% trong 1 ngày. Earning trong quý 1 & 2 cũng còn âm mặc dù revenue có tăng chút đỉnh. Mình mua từ lúc nó ra ipo $90 , $120 và average down tới $60 mình không mua nữa. Rất đau lòng khi thấy nó rớt 50% nhưng vẫn hold và cho nó cơ hội 1 năm vì mình tin vào Max Levchin.
Vài tuần trước mình bán 1/2 những con mua trên $95.  Giờ average down của mình là $71.  Mình vẫn chờ không mua thêm trừ khi nó xuống gần vùng giá $100. Hơn nữa không biết earning Q3 như thế nào nên thà mua sau earning mắc 1 chút nhưng yên tâm hơn. Đây là cách mình đầu tư long term và mình có rồi nên mình không mua nữa. Hơn nữa, hiện giờ giá lên cao quá. Những bạn mua short term hoặc chưa có thì có thể có different strategy.

Theo thông tin từ Forbes, hiện Max Levchin, chủ công ty Affirm là nhà tỷ phú giàu thứ 1444 với tài sản hơn $1 tỷ.

Thương chúc các bạn an lạc!

Gwen

(Bài viết này Gwen post hôm 30/05/21 mất 1 tuần lễ để viết. Hôm nay 07/10/21 Gwen post lại & update 1 chút phần cuối cùng)

Theo:  Startups, Forbes, Wikipedia , Barron’s, Investorplace, CNBC

Source: Internet.