THƠ VỀ MÓN ĂN

Món ăn là những tác phẫm của những đầu bếp gia đình, hoặc trong làng ăn uống dạo hay là từ các nhà hàng, gọi chung là ẩm thực. Ẩm nghĩa là uống, thực nghĩa là ăn, nghĩa hoàn chỉnh là ăn uống. Mở rộng ra thì ẩm thực có nghĩa là một nền văn hóa ăn uống của một dân tộc, đã trở thành một tập tuc, thói quen. Ẩm thực khộng chỉ nói về "văn hóa vật chất" mà còn nói về cả mặt "văn hóa tinh thần". Trong ngành ẩm thực các món ăn ngon hâp dẩn, trình bày đẹp mắt cũng là một cách để mỗi đất nước quảng bá nền văn hóa và đẳng cấp của họ. Văn hóa ăn uống của mỗi quốc gia đều lớn lên và đi cùng với mỗi bước phát triển của đất nước đó, là một khía cạnh để đánh giá quốc gia đó có được một nền văn hóa phát triển rực rỡ. Những sự đa dạng, phong phú, muôn hình, muôn vẻ của các món ăn là một cách giới thiệu được trình độ văn hoá của quốc gia đó. Tuy nhiên để giới thiêu một món ăn bằng những câu thơ lục bát quả là một nét văn hoá đặc biệt của Việt tộc chúng ta. 

Món ăn còn tuỳ thuộc vào miền địa lý, những đất nước có những dòng sông dồi dào chất phù sa màu mỡ với nền văn minh lúa nước thì ngành ăn uống không thể vắng bóng những món ăn làm từ gạo hay các loại nông sản như ngô, khoai,.. Những đất nước có vùng biển thì món ăn lại là các loại hải sản tươi ngon vừa được đánh bắt từ biển hay những dòng sông. Đôi khi đất nước gập gềnh đồi núi với khí hậu ôn hòa thì lại là địa điểm lý tưởng để chăn nuôi gia súc, trồng các loại rau xanh hay cây ăn quả. Do đó, những đất nước như vậy thì các món ăn mang âm hưởng đặc thù đầy, tươi mát, đậm chất tự nhiên và tươi ngon. Sau đây, xin mời thưởng thức các vần thơ về món ăn dân gian trong làng ẩm thực VN được sưu tầm trên Internet, rất cám ơn  tãt cã các  tác giả đã dành thời gian suy nghĩ để sáng tác ra những vần thơ để miêu tả về  món ăn.

Hủ Tiếu Mỹ Tho

Ai xuôi miệt ấy…ghé về xem…

Hủ tíu quê hương vẫn mãi thèm.

Bánh đổ gạo ngon rau giá trụng,

Canh hầm xương ngọt mỡ hành nêm.

Nước lèo bốc khói hơi thơm ngát,

Tôm thẻ cong đuôi thịt đỏ mèm.

Trứng cút, tần ô, dầm cải thảo,

Tương, hành, chanh, ớt, chị mời em. 

BÁNH TRÁNG TRẢNG BÀNG 

Vấn vương khuôn nguyệt tráng bên thềm,

Đất Trảng thương hoài… xếp bánh đêm.

Hấp bột, vải căng, phơi nắng ráo,

Nướng lò, phên trải, đẫm sương mềm.

Nồng hương gạo mới đi còn nhớ,

Dẻo thịt cơm dầy gói tặng thêm.

Tinh lực đất trời ươm lá cuốn,

Ai xuôi miệt ấy… ghé về xem… 

Bánh cuốn  

Tình yêu anh đã cho nàng

Như là bánh cuốn mà nàng thích ăn

Nàng ăn nàng thích nàng cười ...

Ôi đôi môi ấy làm người ngất ngây

Tình yêu qủa thật muôn màu

Để cho bánh cuốn len vào hồn anh

Bánh cuốn Thanh Trì 

Còn kêu văng vẳng giọng rao giòn 

Bánh cuốn Thanh Trì nổi tiếng ngon 

Ngâm gạo nở mềm xay bột nhuyễn 

Nhúm than đươm đỏ tráng khuôn tròn 

Mỏng trong trải thắm nền sen ngọc 

Mượt dẻo ươm nồng vị ruốc son 

Cà cuống, rau thơm, kèm chả quế… 

Tìm cô đội thúng… guốc thêm mòn 

Bún riêu 

Thêm mòn con mắt ngóng trông qua 

Bát bún riêu cua vị đậm đà 

Váng nổi trắng lềnh, điều nhuộm nước 

Gạch xào vàng ngậy, mỡ tươm da 

Bập bềnh miếng đậu, đen màu huyết 

|Nghi ngút hơi tôm, đỏ sắc cà 

Kinh giới thơm nồng, rau muống chẻ 

Một còn chửa thấm, gọi hai ba .

Bún thang 

Hai ba bát nữa nhé cô hàng 

Hà Nội ai về nhớ … Bún Thang

 Xương, nấm, mực khô hầm nước ngọt 

Giò, gà, trứng mỏng thái tơ vàng 

Sợi đơm, lòng đỏ sườn xen giữa 

Chanh xắt, rau nồng ruốc điểm ngang 

Cà cuống mắm tôm nêm đủ vị 

Dậy hương khói tỏa ngát bên đàng…

Bánh Lá (bánh nậm Huế) 

Mời em bên nớ tóc mây bồng 

Bánh nậm mần răng rứa chỉ không ? 

Quết bột hòa đều đơm lá biếc 

Xào tôm tán nhuyễn trải nhân hồng 

Ép dài tay gói viền xinh khéo 

Hấp chín hương lan tỏa dịu nồng 

Nước mắm ngọt chua cùng chả rán 

Phi hành thơm rải… để chờ trông … 

hay:

Mảnh mai xanh sắc lá dong

Mềm mại bánh nậm ấm trong tay người

Nhụy hồng bột trắng tươi mươi

Xuýt xoa nước mắm ngọt lời tỉ tê

Cơm hến 

Chờ trông thưởng thức gánh hàng chiều

Món Huế sang hèn thảy mến yêu

Hến trắng lau nhau bày ắp dĩa

Nước ngà lợn cợn nấu lưng niêu

Một thồ cơm nguội mùi bay khắp

Dăm miếng rau thơm lá xếp đều

Ruốc sống, đậu mè, thêm tóp mỡ 

Ớt cầm đổ lệ, ... cũng còn kêu 

Mì Quảng 

Dậy hương khói tỏa ngát bên đàng 

Mì Quảng ăn ghiền vị đậu rang

Nước nấu sườn heo nhân thịt ngọt 

Sợi pha bột nghệ bánh đa vàng 

Con tôm Cửa Đại trông dày dặn 

Nước mắm Nam Ô nếm kỹ càng 

Rau đắng, húng, ngò, hành, diếp cá 

Đến từ Trà Quế mới là sang 

Bún cá Kiên Giang 

Mới là sang đó món quê ai 

Tô bún Kiên Giang nấu thật tài 

Hầm rục xương tươi lòng cá ngọt 

Đơm vàng trứng nhuyễn, thịt tôm dai 

Gạo thơm thành bánh xoăn hình trám 

Lóc trắng ra khoanh đẹp cánh lài 

Mắm nhỉ vùng này nêm mới đậm 

Rau hành hương ngát, nhớ chưa phai 

Bánh xèo 

Chưa phai mùi vị bánh xèo ngon 

Mỗi lúc thèm ăn đợi mỏi mòn 

Ba rọi xào sơ, dừa béo ngậy 

Đậu xanh hấp chín, giá tươi dòn 

Tráng đều bột mỏng, hành dăm lát 

Bỏ trộn nhân dày, tép mấy con 

Sạn gập thân đôi hình bán nguyệt 

Cuốn rau chấm mắm, bụng căng tròn 

Bánh bèo tôm 

Mê tơi món Huế thật bình dân 

Dĩa bánh bèo ngon đẹp trắng ngần 

Nước ấm thêm dầu hòa bột tẻ 

Chén tròn hấp xửng nổi đường vân 

Chà bông tôm thẻ tô nhưn thắm 

Chấy nóng hành hương điểm nhụy trần 

Nêm mắm ngọt chua cùng ớt tỏi 

Đậm đà mùi vị ... chắc lên cân 

Cháo vịt 

Đậm đà mùi vị ... chắc lên cân 

Bắt vịt làm lông dọn mấy phần 

Mỡ bỏ, luộc mềm ninh ngọt cháo 

Gạo chà, rang vội nấu nhừ chân 

Hành tây bắp cải tay bào nhẹ 

Giấm ớt rau răm đũa trộn lần 

Giã củ gừng cay dầm nước mắm 

Hít hà miệng thổi, nóng toàn thân 

Bún bò Huế 

Thổi nóng toàn thân tộ bún bò 

Ai tường món Huế chỉ dùm cho 

Nước lèo thịt bắp hầm thêm sả 

Mắm ruốc giò heo nấu rải ngò 

Xào đỏ điều màu tươi óng ánh 

Phi vàng hành củ ngát thơm tho 

Vân Cù sợi bánh nêm tương tỏi 

Sa tế rau xanh... bụng hết dò 

Bánh tằm bì 

Bụng hết dò rồi dạ lại ghi 

Thơm ngon gạo mới bánh tằm bì 

Bột nhào ép sợi, thăn chiên mỏng 

Da luộc bào dây, cải cắt vi 

Vắt cạn cốt dừa, pha mắm tỏi 

Rang vàng đậu phọng, rải hành phi 

Rau tươi, giá trụng, cho vào đáy 

Một dĩa đầy vun chẳng nể vì 

Gỏi ngó sen 

Một dĩa đầy vun chẳng nể vì 

Mê hoài món gỏi ngó sen chi ? 

Tôm càng chín tới chia hai mảnh 

Cọng cuống giòn tan rửa mấy thì 

Trộn muối vắt chanh đường cát rải 

Thái ngò giã lạt củ hành phi 

Rau răm nồng vị chan thêm mắm 

Cắn bánh phồng chiên... miệng khỏi ghì 

Chạo tôm 

Miệng khỏi ghì sang món tuyệt chiêu 

Chạo tôm em nấu lại ưa nhiều 

Làm lưng rút chỉ xay cùng mỡ 

Bóp muối hoà đường trộn với tiêu 

Mía vót chừa đầu, trong thịt bọc 

Hương xông nức mũi, giữa lò thiêu 

Gan heo tán nhuyễn dầm tương, ớt 

Mặn, ngọt chua, cay, chấm đủ liều 

Cua rang sốt me 

Mặn, ngọt chua, cay, chấm đủ liều 

Cua rang hấp dẫn thấy càng xiêu 

Mai chùi rửa sạch thân chia miếng 

Chảo bắc chiên sơ sắc trở điều 

Chế rượu dầm me đun sệt nước 

Cho dầu xào tỏi bốc thơm niêu 

Nêm ngon vừa miệng bày hành lá 

Thích nhậu mời anh, cực cũng chiều 

Ốc bung 

Cực cũng chiều chàng món ốc bung 

Bươu vàng nước gạo bỏ ngâm chung 

Thịt heo thái chút nêm cơm mẻ 

Chuối hột ninh sơ trộn dọc mùng 

Nồng nặc mắm tôm mùi toả nức 

Đậm đà đậu phụ miệng thèm hung 

Tía tô hành lá bày ra đĩa 

Gắp miếng đưa hơi nhậu tới cùng 

Cua hấp bia 

Gắp miếng đưa hơi nhậu tới cùng 

Hấp bia cua lớn đãi bàn chung 

Dầu tiêu muối ướp đều nguyên tộ 

Ớt tỏi hành phi ngát cả vùng 

Rượu trải hương nồng say đượm vị 

Cà chen sắc đỏ ửng đầy vung 

Liu riu lửa nhỏ chừng năm phút 

Dọn đũa mời nhau thỏa thích dùng 

Lẩu mắm 

Thoả thích dùng nào các bạn ơi 

Ăn tô lẩu ngọt nhớ muôn đời 

Xương heo muối sả hầm lên bọt 

Mắm sặc hành riềng nấu rục hơi 

Mực sống tôm tươi cà tím nổi 

Bún ngon cá béo thịt quay mời 

Xắt vài cọng hẹ rau cùng giá 

Mắt mũi cay xè lệ chực rơi 

Canh chua cá lóc 

Mắt mũi cay xè lệ chực rơi 

Canh chua hấp dẫn tộ không rời 

Quả me nấu kỹ mùi thơm bốc 

Cá lóc chiên đều vị đậm khơi 

Cà đỏ bạc hà lừng sắc dậy 

Khóm vàng đậu bắp ngát hương mời 

Ngò gai ớt hiểm hòa thêm giá 

Mấy chén cơm đầy vẫn muốn xơi 

Miến lươn xào 

Vẫn muốn xơi thêm dĩa miến xào 

Dễ làm ngon miệng ít công lao 

Lươn ngâm sạch nhớt moi lòng ruột 

Nước hứng đầy tô trụng bún tàu 

Ướp kỹ hành băm xương rỉa bỏ 

Đảo đều nạc hấp miến đem xao 

Ngò thơm tiêu bột lai rai rắc 

Mời bạn cùng tôi thưởng thức nào 

Chả giò 

Mời bạn cùng tôi thưởng thức nào 

Chả giò món quý tiện làm khao 

Miến dong ngâm nở tai mèo thái 

Thịt nạc bằm xay củ cải bào 

Tán nhỏ cua càng hòa trộn kỹ 

Trải đều bánh tráng cuốn chiên mau 

Tía tô húng lủi bên ngò giá 

Mắm ớt nêm vừa dọn đãi nhau 

Chả đùm 

Dọn đãi nhau ăn miếng chả đùm 

Bàn bày nguyên liệu thấy tùm lum 

Thịt bò xắt nhuyễn nêm đường ướp 

Gan lợn bằm tươi ém mỡ trùm 

Đổ xuống khuôn nồi đun nhỏ lửa 

Chấm vào mắm tỏi giã đầy chum 

Ngò hoa đậu phọng vừa trang trí 

Kẹp bánh phồng tôm nói chuyện rùm 

Phở bò 

Chuyện rùm cả phố gánh hàng đông 

Món phở dân gian tỏa khói nồng 

Hầm kỹ xương bò chăm chút nước 

Nêm thơm tai vị miệt mài công 

Bánh ngâm trụng tới bày tô kiểu 

Thịt thái đơm lên xếp cánh hồng 

Rau quế ngò hành tương ớt đỏ 

Đậm đà hương sắc khiến người trông 

Bánh canh cua 

Khiến người trông đợi bánh canh cua 

Đã một lần ăn nhớ mấy mùa 

Nhồi bột tay vò se sợi nhỏ 

Khử mùi gạch lể vắt chanh chua 

Giò heo đổ nước hơi đun sủi 

Mắm muối bằm tôm thịt trộn đùa 

Hành lá tiêu đường nêm đủ thứ 

Miệng mồm sì sụp húp thi đua 

Vịt nấu cam 

 

Thi đua ai thử món ngon này 

Vịt nấu cam sành gọi đến ngay 

Nước mắm muối tiêu hoà trộn kỹ 

Củ hành gừng ớt thái nêm cay 

Thắng vàng đường sánh màu loang dậy 

Chiên ửng da giòn khói tỏa bay 

Vắt sạch quả tươi đều mặt rưới 

Chờ thêm vài phút dĩa xinh bày. 

BÁNH BỘT LỌC

Bột trong bọc thịt tôm hồng

Lá xanh em gói ươm nồng hương yêu

Bánh ngon nước mắm cay nhiều

Mời anh bữa lỡ ban chiều cùng em

BÁNH RAM ÍT

Này em ăn ngậm mà nghe

Ram vàng ít dẻo càng mê vị tình

Mới hay đặc sản Huế mình

Sắc hương dân dã cung đình tìm nhau

MÈ XỮNG

Thơm tho mềm dẻo ngọt ngào

Mè vàng bột nhuyễn ôi chao! Tuyệt vời!

Món quà xứ Huế em ơi

Kẹo ngon mẽ xững tặng người tình chung

TÔM CHUA

Nguyên là đặc sản Gò Công

Theo bà Từ Dũ ra cùng Hương Giang

Tôm hồng, ớt đỏ, riềng vàng…

Vị chua thấm lưỡi nhớ hàng thịt phay (thịt heo luộc)

NEM CHUA HUẾ

Mời em khai vị món nem

Em nem anh chả tình thêm mặn mà

Nem thơm, chua, ngọt đậm đà

Nhờ ai quết nhuyễn thịt thà đêm đêm

CHẢ LỤA HUẾ

Mời anh thử miếng chả này

Nâng ly hào sảng hương say tận lòng

Cung đình chả phượng nem công

Đôi ta nem chả vốn dòng dân gian

CHÈ HẠT SEN

Hạt sen vừa bổ vừa thanh

Tan trên đầu lưỡi ngọt lành hương xưa

Chè sen mời gọi người thơ

Mát lòng du khách ngẩn ngơ bạn tình

CHÈ BỘT LỌC BỌC THỊT QUAY

Ngọt ngào bùi béo tìm nhau

Thịt quay nằm giữa trắng phau bột mềm

Quen nhau tình đã nên duyên

Chè ngon xứ Huế ngỡ quên đường về

CHÈ ĐẬU NGỰ

Thức ngon xưa tiến quân vương

Tinh hoa trời đất đượm hương kinh thành

Chè đậu ngự mát và thanh

Đêm, dâng chén ngọc an lành châu thân

BÁNH FLAN

Trứng gà cộng với sửa tươi

Hai thứ một lúc đều phần nha anh

Pha vào tý xíu cà phê

Cộng thêm sửa đặc con chim ông già

Và anh hãy lấy cái thìa

Cạo qua cạo lại cho tròng đỏ tan

Lược vào để nước trứng trong

Mịn màng đẹp mắt cộng thêm chút đường

Rượu rhum thả tý ty vào

Mùi thơm hấp dẫn ngon sao lạ lùng

Bên ngoài bỏ chút nước vào

Một nồi nho nhỏ chờ sôi thả đường

Canh chừng khi lúc đường nâu

Lâu lâu nặn chút nước chanh cho hòa

Như thế đường sẽ kéo dây

Tới vừa nâu đậm đổ ngay ra liền

Trên bàn chén đã sẵn sàng

Chế nhanh tay kẻo mạch nha cứng liền

Sau đây anh hãy nấu sôi

Một nồi sửng hấp xếp anh đem chén nằm

Hấp phải thỉnh thoảng mở ra

Kẻo trứng sẽ nổi tưng bừng nha anh

Còn một cách nữa cũng thơm

Vừa hấp vừa nướng bánh flan ta dùng

Chờ nguội đem cất hết vào

Tủ lạnh sau đó cạy ra ăn rồi

Chúc anh ngon miệng nhớ hoài

nhỏ đây chính hiệu bánh flan đây nà!

BÒ TÁI CHANH

Bò mua ở chợ nhờ họ xắt

Từng miếng mỏng đều ta sẽ bóp

Đem về vắt chanh tươi từng đợt

Vừa vắt vừa bóp thịt tái đều

Nhìn thấy màu thịt bò vừa chín

Trộn hành tây xắt mỏng cho vào

Trộn mè, đậu phụng, rau thơm

Tý muối sau đó ta làm mắm nêm

Pha chén mắm nêm với nước thơm

Thêm đường, tương ớt rồi ta chấm

Xin mời các bạn đến cùng xơi.

BÁNH XÈO

Ra chợ mua sẳn bột về

Đọc hàng chỉ dẩn cách làm dễ sao

Ta pha bột sẵn quậy đều

Bên cạnh một a gồm nhiều món sau:

Tôm,heo, gà, cắt gọn gàng

Ngoài ra xắt củ hành tây cho nhiều

Rau thơm với cải tươi ngon

Mua thêm gói giá, hành và nấm rơm

Trên chảo bỏ tý dầu ăn

Xào hành tây chín thơm vàng mới ngon

Tiếp theo bỏ thịt, tôm vào

Tùy theo ý bạn muốn tôm hay gà

Rồi ta đổ bột vừa thôi

Tráng qua tráng lại cho đều chảo nha

Bỏ vào chút giá trên đều

Úp qua úp lại bánh vàng giòn nghe

Trong bột nhớ cắt trộn hành

Bánh giòn chín tới xúc ra a liền

Khi ăn cuốn với cải tươi

Kèm theo rau nữa thật là khỏi chê

Nước mắm pha chút chanh đường

Ui chao! thôi lẹ tụi mình dô xê!

Ái chà! đổ bánh nhìn đẹp và khéo quá hông cần ăn cũng biết ngon!

BÁNH PHU THÊ

Bột năng ta trộn với đường

lá dứa xây lấy nước dùng hòa vô

hay là có sẵn trong lon

ba gói bột thì hòa một lon

sợi dừa mua chợ vn

bỏ bao đông lạnh mở ra thả vào

phần bột ta đã làm xong

bi giờ ta đến phần nhân bánh nà

đậu xanh một gói nấu lên

vừa chín hột đậu ta nhỏ lửa ngay

gần như hấp đậu sau này

sau đó chà mịn trộn đường riu riu

trên lò đậu bỏ nhiều đường

chút dầu ăn để nhân càng mịn thêm

để nguội vắt nhân thành viên

lấy xửng đem nấu nước sôi bắt vào

trong chén khuôn bánh muffin

để viên nhân đó ta liền chế sau

một muổng nước bột che nhân

sau đó đậy lại chừng vài phút sau

khi nào thấy bột xanh trong

khi nào bánh chín lấy ra để chờ

khi nguội ta cạy bánh ra

gói giấy kiếng đẹp ta mời bạn ăn

vừa ăn vừa chúc mọi người

giữ gỉn hai chữ Phu Thê vẹn toàn.

hay:

Lá dừa ôm bột lọc trong

Ngọt ngào thơm nhụy đậu xanh ửng vàng

Phu thê vui chuyện xóm làng

Mừng nhau tác hợp thiếp chàng hòa duyên

THƠ VÀ CÁC MÓN ĂN KỴ NHAU

Mật ong, sữa, sữa đậu nành
Ăn cùng tắc tử đề phòng mau mau
Thịt gà, kinh giới kỵ nhau
Cùng ăn một lúc ngứa đầu phát điên.
Ba ba ăn với rau sam
Bụng đau quằn quại khó toàn vẹn thân
Chuối hột ăn với mật đường
Bụng phình, dạ trướng dọc đường phân rơi.
Trứng vịt lẫn tỏi than ôi
Ăn vào chắc chết mười mươi rõ ràng.
Sữa bò, cam, quýt, bưởi, chanh
Ăn cùng một lúc liên thanh sấm rền.
Đường đen với sữa đậu nành
Đau bụng tháo dạ bị hành suốt đêm.
Nôn mửa bụng dạ không yên
Vì do hải sản ăn liền trái cây.
Nước chè, thịt chó no say
Thường xuyên như thế có ngày ung thư.
Khoai lang, hồng, mận ăn vô
Dạ dày viêm loét tổn hư tá tràng.
Vi ta min C chớ có tham
Nấu cùng ốc, hến, cua, tôm, nghêu, sò
Ăn vào chỉ khoảng vài giờ
Chúng tạo chất độc bảng A chết người
Gan lợn, giá đậu ai ơi
Xào chung mất sạch bổ tươi ban đầu.
Thịt dê ngộ độc do đâu?
Chỉ vì dưa hấu xen vào bữa ăn.
Động kinh chứng bệnh rành rành
Là do thịt lợn rang chung ấu tầu.
Thịt gà, rau cải có câu:
Âm dương khí huyết thoát vào hư vô.
Cải thìa, thịt chó xào xô
Ăn vào đi tả hôn mê khôn lường.
Quả lê, thịt ngỗng tưởng thường
Ăn vào cơ thể đùng đùng sốt cao.
Thịt rắn kỵ củ cải xào
Ăn nhiều sao thoát lưỡi đao tử thần.
Cá chép, cam thảo nhớ rằng
Trúng độc tức khắc không cần hỏi tra.
Chuối tiêu, khoai môn phiền hà
Ruột đau quằn quại như là dao đâm.
Ba ba ăn với rau dền
Trúng độc nguy hiểm chớ nên coi thường.
Tránh cho làng xóm quê hương
Thức ăn tương phản trăm đường hiểm nguy. 

Võ thị Linh sưu tầm 11/3/2015

Source http://lybichthuy.blogspot.de