Một ví dụ như địa danh Gò Vấp là do tên của cây vấp (Mesua coromandelina, Mesua ferrea, Mesua nagassanium...thuộc family Clusiaceae hay Guttiferae) mà ra.. Loại thảo mộc nầy có nhiều ở Ấn Độ, Sri Lanka và các quốc gia Đông Nam Á.
Cây vấp cao từ 15 - 20m. Gỗ màu vàng rất cứng, ngâm duới nước không bị rã mục. Lá cây vấp nhọn, thon, dài trông rất đẹp. Lá non màu đỏ bầm. Hoa to, màu trắng bốn cánh với nhụy vàng. Hoa có hương thơm. Trái có hột dùng để lấy dầu...
BẠC LIÊU
Bạc Liêu nằm về phía đông nam Nam Bộ cách Sài Gòn 280 cây số về phía nam. Vùng đất nầy hình thành trên bản đồ hành chánh vào năm 1735 do công lao của Mạc Thiên Tích. Vào thế kỷ XIX, dưới triều Nguyễn, Bạc Liêu là một huyện của trấn Hà Tiên (Hà Trấn). Năm 1833 Hà Trấn được đổi thành tỉnh Hà Tiên. Dưới thời Pháp thuộc Bạc Liêu là một trong 21 tỉnh ở Nam Kỳ.
Sau năm 1975 tỉnh An Xuyên được đổi thành tỉnh Minh Hải. Năm 1996 tỉnh Minh Hải được chia ra làm hai tỉnh:
1- Tỉnh Bạc Liêu (Bắc)
2- Tỉnh Cà Mau (Nam)
Tỉnh Bạc Liêu có 6 huyện: Đông Hải, Giá Rai, Hòa Bình, Hồng Dân, Phước Long, Vĩnh Lợi. diện tích lối 2.500 km2. Đó là một tỉnh trù phú về lúa gạo, ngư sản. Bạc Liêu là nơi có nhiều người Việt gốc Hoa và người Khmer Krom sinh sống. Đó là chiếc nôi của Dạ Cổ Hoài Lang của Ông Sáu Lầu, và là sinh quán của Công Tử Bạc Liêu Trần Trinh Huy (1900-1973) nổi tiếng hào sảng nhất nước thời Pháp.
Bạc Liêu nước chảy lờ đờ
Dưới sông cá chốt trên bờ Triều Châu.
Bạc Liêu âm từ tiếng Khmer Po-Loeuth có nghĩa là cây da to lớn. Tên khoa học của cây da là Ficus indica hay Ficus benghalensis cho thấy xuất xứ Ấn Độ và vùng Bengal của cây da.
Đó là một loại thảo mộc miền nhiệt đới và khí hậu đại dương được tìm thấy nhiều ở Ấn Độ, Sri Lanka, Pakistan, các nước Đông Nam Á, hải đảo Thái Bình Dương v.v... Cây da cao lối 25m, có nhiều nhánh nên cho bóng mát rất tốt. Gốc cây rất to. Ngoài rễ dưới đất nó còn có nhiều rễ treo trên cành và đâm thẳng xuống đất để trở thành một thân cây nhỏ khác. Những cây da cổ thụ ở Sri Lanka hay Ấn Độ có nhiều cây nhỏ bao quanh như một đám rừng vậy. Cây da cổ thụ ở Sri Lanka có 350 thân cây lớn với 3.000 cây thân nhỏ! Trong Vườn Bách Thảo Quốc Gia Kolkata ở Ấn Độ có cây da 300 tuổi và cho bóng mát trên một châu vi 1.000m. Cây da là quốc mộc của Ấn Độ. Lá cây da to, láng và dày. Trái tròn khi chín chuyển sang màu đỏ giống như trái sung. Cây da rất cần nước nên nó không thể mọc ở những vùng đất khô hạn.
Người Ấn Độ gọi cây da là bargad, banya. Nhiều nơi khác ở Ấn Độ gọi cây da là Vada. Tiếng Sanskrit gọi là bahupada. Có phải chăng chữ ĐA mà người Việt Nam gọi là âm cuối cùng của chữ VADA hay BAHUPADA? Người Anh gọi cây da là Banyan tree, Indian banya tree xuất phát từ chữ banya của Ấn Độ mà ra. Chữ banya không có nghĩa là cây cối gì cả mà có nghĩa là cửa tiệm hay thương nhân. Vì ngày xưa người Ấn Độ mở cửa tiệm dưới bóng mát của cây da để buôn bán. Ở nước ta có quán bà Bầu dưới gốc cây da nên trước năm 1954 ở Sài Gòn-Chợ Lớn có đường Da Bà Bầu (quán của bà Bầu dưới tàng cây da. Người Nam Bộ gọi là CÂYDA chớ không phải CÂY ĐA).
Trong văn chương Việt Nam người ta thường mượn hình ảnh cây da đầu làng, cây da bến nước, cây da đầu đình để gợi tình hoài hương. Ca dao Việt Nam nói nhiều về cây da như:
Cây da cũ, con én rũ, cây da tàn,
Bao nhiêu lá rụng, em thương chàng bấy nhiêu.
Trăm năm dẫu lỗi hẹn hò
Cây da bến cũ con đò khác đưa.
Cây da bến cộ còn lưa,
Con đò đã thác năm xưa tẽ rồi.
Trong chuyện cổ tích có chuyện Cây Da với Thằng Cuội tạo nguồn cảm hứng cho Lê Thương phổ nhạc. Vào thế kỷ XVIII Phạm Đình Hổ tức Chiêu Hổ (chiêu: cậu ấm, cậu chiêu, con của các tiến sĩ ngày xưa) cũng dựa vào cảm hứng nầy khi viết:
Khi nào trong thả lên cung nguyệt,
Cho cả cành đa với củ đa.
***
Dùng tên thảo mộc để đặt địa danh cho thấy tiền nhân chúng ta ý thức được tầm quan trọng của cây cỏ trong đời sống. Sự gia tăng dân số, nhu cầu xây dựng nhà cửa, các công trình lợi ích công cộng, việc phá rừng khai thác gỗ, làm củi, hầm than hay nới rộng diện tích canh tác, chiến tranh, bột hóa học khai hoang hủy hoại một số thảo mộc đáng kể trong nước. Các địa danh ghi trên không còn mang ý nghĩa ban đầu của chúng. Chiến tranh ma túy trên thế giới đua cây coca Erythroxylum coca, cây thẩu Papaver somniferum và cần sa Cannabis sativa vào nguy cơ tuyệt chủng. Nếu Jean Jacques Rousseau còn sống, ông vẫn giữ câu nói của ông:
"Tout est bien sortant de la main de l'auteur des choses. Tout dégénère entre les mains de l'homme."
Thảo mộc là sản phẩm Thiên tạo.
(theo Phạm Đình Lân)
- Về bài Dạ Cổ Hoài Lang
Theo báo Thanh Niên, thì (Ông) Sáu Lầu đã thổ lộ với bạn thân rằng:
- Tôi đặt bài này bởi tôi rất thương vợ. Năm viết bản Dạ Cổ Hoài Lang,
tôi đã ăn ở với vợ tôi được 3 năm mà không có con...Tiếng ra, tiếng vào
của gia đình buộc tôi phải thôi vợ, vì lý do "tam niên vô tự bất thành thê", nhưng tôi không đành. Tôi âm thầm
chống lại nghiêm lệnh của gia đình, không đem vợ trả về cho cha mẹ mà
đem gởi đến một gia đình có tấm lòng nhân hậu...Năm ấy, Ông Sáu Lầu 28 tuổi.
Bài
này lúc đầu có 22 câu và ông đặt tên là Hoài lang. Danh ca Bảy
Kiên nhận thấy có vài câu trùng ý, đề nghị rút lại còn 20 câu. Đồng
thời
ông Kiên còn thêm vào hai chữ “Dạ Cổ”, thành ra “Dạ Cổ Hoài Lang”. Về
lời ca, nhạc sĩ Sáu Lầu phóng tác theo bài thơ “Chinh phụ thán” của
nhạc
sư Nguyệt Chiếu – trụ trì chùa Phật Hòa Bình ở Bạc Liêu. Bài thơ mang
âm hưởng tích “Tô Huệ Chức Cẩm Hồi Văn” đời nhà Tần bên Tàu.
Thời điểm Dạ Cổ Hoài Lang ra đời, ngoài những chi tiết khá khác
nhau qua lời kể, còn có nhiều ý kiến chưa tương đồng, kể
cả ông Cao Kiến Thiết và Cao Văn Bỉnh, là hai người con của cố nhạc sĩ
Cao Văn Lầu cũng chưa xác định được thời điểm, vì có lúc hai ông nói năm
1919 là năm ra đời bản Dạ cổ, có lúc hai ông lại nói năm 1919 là năm đổi tên Dạ cổ thành Vọng cổ.
Ví dụ: Tiến sĩ Trần Quang Hải (con trai của GS. Trần Văn Khê) cho là ca
khúc ra đời vào năm 1920 và nhà nghiên cứu Toan Ánh nói “vào khoảng năm
1920” ...Tuy nhiên, ý kiến cho rằng bài Dạ Cổ Hoài Lang ra đời ngày 15 tháng 8 năm Mậu Ngọ (nhằm ngày 19 tháng 9 năm 1918) được đa số nghệ sĩ Bạc Liêu và nhiều người đồng thuận hơn.
Sau đây là lời bài hát:
- Từ là từ phu tướng,
- Báu kiếm sắc phán lên đàng.
- Vào ra luống trông tin chàng.
- Năm canh mơ màng.
- Em luống trông tin chàng,
- Ôi gan vàng thêm đau.
- Đường dù say ong bướm,
- Xin đó đừng phụ nghĩa tào khang.
- Đêm luống trông tin chàng,
- Ngày mỏi mòn như đá Vọng phu.
- Vọng phu vọng luống trông tin chàng.
- Xin chớ phũ phàng...
- Chàng là chàng có hay?
- Đêm thiếp nằm luống những sầu tây.
- Bao thuở đó đây sum vầy,
- Duyên sắc cầm lạt phai.
- Là nguyện cho chàng
- Hai chữ an bình an.
- Mau trở lại gia đàng,
- Cho én nhạn hiệp đôi.
NNS
Source Lá Thư Úc Châu
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét
Lưu ý: Chỉ thành viên của blog này mới được đăng nhận xét.