Truyện Kiều (Anh-Việt) - Chương 17 (Episode 17)

By Phan Huy MPH

SOULS OF COMMON FRIGHTS

THẤP CAO CHUNG SỢ

HEARTS OF DIFFERENT MOODS

VUI KHỔ KHÁC LÒNG

Meanwhile during these elapsing days and months,

Lần lần tháng trọn ngày qua,

1790. Thuc almost knew nothing of her sufferings.

Nỗi gần nào biết đường xa thế này.

Since away from their nest his love bird had flown,

Lâm Tri từ thuở uyên bay,

He lived a poor shadow in his lone chamber.

Phòng không thương kẻ tháng ngày chiếc thân.

The new moon reminded him of her eyebrows,

Mày ai trăng mới in ngần,

The remains of her scent doubled his distress.

Phấn thừa hương cũ bội phần xót xa.

1795. Fading lotus gave place to blooming asters,

Sen tàn cúc lại nở hoa,

His lovesick increased as spring followed winter.

Sầu dài ngày ngắn đông đà sang xuân.

Not knowing where he could find his former love,

Tìm đâu cho thấy cố nhân,

He resorted to fate to appease sorrows.

Lấy câu vận mệnh khuây dần nhớ thương.

Suddenly touched by a fit of homesickness,

Chạnh niềm nhớ cảnh gia hương,

1800. He went home for a visit of his village.

Nhớ quê chàng lại tìm đường thăm quê.

The young lady warmly and gaily welcomed,

Tiểu thư đón cửa giãi giề,

As they exchanged almost all news near and far.

Hàn huyên vừa cạn mọi bề gần xa.

Then the curtain were rolled up high in the hall,

Nhà hương cao cuốn bức là,

Kieu was called to come out for a bow greeting.

Phòng trong truyền gọi nàng ra lạy mừng.

1805. Reluctantly step by step she inched forwards,

Bước ra một bước một dừng,

Looking ahead she saw exactly someone:

Trông xa nàng đã tỏ chừng nẻo xa:

“Am I dazzled by lamp or sun.” she wondered,

“Phải rằng nắng quán đèn loà,

Is the man who sat there no other than Sinh?

Rõ ràng ngồi đó chẳng là Thúc Sinh?

By now I understand clearly everything,

Bây giờ tình mới tỏ tình,

1810. That I have already been caught in the net.

Thôi thôi đã mắc vào vành chẳng sai.

What on the earth is this peculiar trick?

Chước đâu có chước lạ đời?

Who in the world is this malevolent miss?

Người đâu mà lại có người tinh ma?

To turn a real couple of husband and wife,

Rõ ràng thật lứa đôi ta,

Into master and servant in the same house.

Làm ra con ở chúa nhà đôi nơi.

1815. Outwardly, she naturally talks and smiles,

Bề ngoài thơn thớt nói cười,

Inwardly, she viciously kills without knife.

Mà trong nham hiểm giết người không dao.

Now at positions of low earth and high sky,

Bây giờ đất thấp trời cao,

How could we behave? how could we truly say?”

Ăn làm sao nói làm sao bây giờ?”

Their eyes met while their souls were in disarray,

Càng trông mặt càng ngẩn ngơ,

1820. And their hearts were in turmoil like a silk mess.

Ruột tằm đòi đoạn như tơ rối bời.

Out of fear, Kieu dared not at all disobey,

Sợ uy dám chẳng vâng lời,

Bowing her head she prostrated in the yard.

Cúi đầu nép xuống sân mai một chiều.

Sinh too was struck by a soul-vanishing fright:

Sinh đà phách lạc hồn xiêu,

“Helas,” he thought. “Is this Kieu before my eyes?

“Thương ôi chẳng phải nàng Kiều ở đây?

1825. What is the cause of her being in this place?

Nhân làm sao đến thế này?

Oh it’s doomed that I’ve fallen into this trap!”

Thôi thôi ta đã mắc tay ai rồi!”

Out of his routine fear he kept his mouth shut,

Sợ quen dám hở ra lời,

But he could not prevent his tears from dripping.

Khôn ngăn giọt ngọc sụt sùi nhỏ sa.

His woman looked into his eyes and inquired:

Tiểu thư trông mặt hỏi tra:

1830. “What makes you so wretched just newly arrived?”

“Mới về có việc chi mà động dong?”

Sinh said: “The term of mother’s mourning just ends,

Sinh rằng: “Hiếu phục vừa xong,

My heart pines for her and that makes me suffer.

Suy lòng trắc dĩ, đau lòng chung thiên.

She praised: “What a grateful child you really are!

Khen rằng: “Hiếu tử đã nên!

Let’s drink reunion cups to ease your gloom.”

Tẩy trần mượn chén giải phiền đêm thu.”

1835. So the couple drank into the autumn night,

Vợ chồng chén tạc chén thù,

And Kieu had to wait on them standing beside.

Bắt nàng đứng chực trì hồ hai nơi.

The jealous wife found fault with Kieu’s attitudes,

Bắt khoan bắt nhặt đến lời,

Forcing her to kneel and raise cup to his hand.

Bắt quì tận mặt, bắt mời tận tay.

Panic-stricken, Sinh seemed almost stupefied,

Sinh càng như dại như ngây,

1840. He drank cup after cup as tears mixed with wine.

Giọt dài giọt ngắn, chén đầy chén vơi.

Turning sideways he at random talked or smiled,

Ngảnh đi chợt nói chợt cười,

Then cited drunkenness as cause to withdraw.

Cáo say chàng đã giạm bài lảng ra.

Without delay his wife shouted: “Flower Maid!

Tiểu thư vội thét: “Con Hoa!

Tell him to finish the cup or you’ll be whipped.”

Khuyên chàng chẳng cạn thì ta có đòn.”

1845. Sinh felt as if heart broken and soul vanished,

Sinh càng nát ruột tan hồn,

Trying to gulp down the offered bitter cups.

Chén mời phải ngậm bồ hòn ráo ngay.

The tipsy lady kept talking and laughing,

Tiểu thư cười nói tỉnh say,

Adding a new game to the wine carousing,

Chưa xong cuộc rượu lại bày trò chơi.

Saying: “Flower Maid acquires lots of talents,

Rằng: “Hoa nô đủ mọi tài.

1850. Take the lute and play a tune for my husband.”

Bản đàn thử dạo một bài chàng nghe.”

Almost in a state of half-conscious stupor,

Nàng đà tán hoán tê mê,

Kieu passively tuned the lute before the screen.

Vâng lời ra trước bình the vặn đàn.

The musical strings seemed sighing and crying,

Bốn dây như khóc như than.

Making the guest ‘s heart almost shattered within.

Khiến người trên tiệc cũng tan nát lòng.

1855. Listening to the same tune of melody,

Cùng chung một tiếng tơ đồng,

The wife smiled while her husband sobbed secretly.

Người ngoài cười nụ, người trong khóc thầm.

Unable to hold back his plentiful tears,

Giọt châu lã chã khôn cầm,

He lowered his head and wiped them stealthily.

Cúi đầu chàng những gạt thầm giọt tương.

The lady immediately shouted at her:

Tiểu thư lại thét lấy nàng:

1860. “Why such a woeful tune in the revelry?

“Cuộc vui gảy khúc đoạn trường ấy chi?

Don’t you have a bit of sensitivity?

Sao chẳng biết ý tứ gì?

It’s your fault that makes my husband so gloomy.”

Cho chàng buồn bã tội thì tại ngươi.”

Sinh became more miserable than ever,

Sinh càng thảm thiết bồi hồi,

He hastily forced himself to talk and smile.

Vội vàng gượng nói gượng cười cho qua.

1865. The water watch was at level of midnight,

Giọt rồng canh đã điểm ba,

Looking at them, the lady seemed satisfied.

Tiểu thư nhìn mặt dường đà cam tâm.

Her heart was delighted with a secret joy:

Lòng riêng khấp khởi mừng thầm:

“This pleasure makes up for my long-time mute pains.”

“Vui này đã bõ đau ngầm xưa nay.”

Whereas Sinh was at the peak of his sufferings,

Sinh thì gan héo ruột đầy,

1870. The more he thought, the more his heart was writhing.

Nỗi lòng càng nghĩ càng cay đắng lòng.

Then as man and wife went in their love bedroom,

Người vào chung gối loan phòng,

Kieu was back facing her lamp throughout the night:

Nàng ra tựa bóng đèn chong canh dài:

“Now everything shows clearly before my sight,

“Bây giờ mới rõ tăm hơi,

What weirdness of envy blood this lass acquires!

Máu ghen đâu có lạ đời nhà ghen!

1875. What a plot to split two lovers she’s devised!

Chước đâu rẽ thuý chia uyên!

Forcing each on their way ignoring other.

Ai ra đường nấy, ai nhìn được ai.

Now a chasm has divided him from me,

Bây giờ một vực một trời,

There would be no more gossip or censures;

Hết điều khinh trọng, hết lời thị phi.

This debt, though light like froth also grave like lead,

Nhẹ như bấc, nặng như chì,

1880. When I pay it off, naught of our tie is left.

Gỡ cho ra nợ còn gì là duyên.

Then as a helpless and solitary girl,

Lỡ làng chút phận thuyền quyên,

Could I survive unharmed from this storm of life?”

Bể sâu sóng cả có tuyền được vay?

She sat sobbing all alone throughout the night,

Một mình âm ỉ đêm chầy,

The lamp’s oil got low but her tears always full.

Đĩa dầu vơi nước mắt đầy năm canh.

1885. Therefore all day long Kieu’s eyes were brimmed with tears,

Sớm khuya lệ tủi đầy doành,

The lady saw that and asked her the reason.

Tiểu thư chạm mặt đè tình hỏi tra.

She carefully chose words for a smart answer:

Lựa lời nàng mới thưa qua:

“It is because I weep for my bitter fate.”

“Phải khi mình lại xót xa nỗi mình.”

The lady then turned to her husband and said:

Tiểu thư hỏi lại Thúc Sinh:

1890. “Would you help asking her to tell all her truth?”

“Cậy chàng tra lấy thực tình cho nao?”

Sinh felt as if his bowels torn into bits,

Sinh đà rát ruột như bào,

He could neither bear the scene nor to confess.

Nói ra chẳng tiện, trông vào chẳng đang.

If he told the truth, it would surely harm her,

Những e lại luỵ đến nàng,

So he took the risk of a smart inquiry.

Đánh liều mới sẽ liệu đường hỏi tra.

1895. Bowing her head low and kneeling in the yard,

Cúi đầu quì trước sân hoa,

She wrote down a paper of her life’s story.

Thân cung nàng mới thảo qua một tờ.

Then came to submit it to the young lady,

Diện tiền trình với tiểu thư,

Who, after a swift glance, seemed a little moved.

Thoắt xem dường có ngẩn ngơ chút tình.

She by the way handed it to Thuc and said:

Liền tay trao lại Thúc Sinh,

1900. “A talent to value, a plight to pity,

Rằng: “Tài nên trọng mà tình nên thương.

If she were born into a lucky fortune,

Ví chăng có số giàu sang,

Her value would be worth a palace of gold!

Giá nầy dẫu đúc nhà vàng cũng nên!

But she was drifting in the ocean of life,

Bể trần chìm nổi thuyền quyên

Pity for a great talent with a dire plight!”

Hữu tài thương nỗi vô duyên lạ đời!”

1905. Sinh said: “Your word is really accurate,

Sinh rằng thật có như lời,

Beautiful women all end up in ill fate!

Hồng nhan bạc mệnh một người nào vay!

It’s been so and so thousands of years ago,

Nghìn xưa âu cũng thế này,

Therefore you’d better show your mercy for her.”

Từ bi âu liệu bớt tay mới vừa.”

The lady said: “According to her paper,

Tiểu thư rằng: “Ý trong tờ,

1910. She’d wish to give her bleak life to the Void Gate[39].

Rắp đem mệnh bạc xin nhờ cửa không.

It’s agreed and I’ll comply with her desire,

Thôi thì thôi cũng chiều lòng,

That she could help herself out of life’s circle.

Cũng cho khỏi luỵ trong vòng bước ra.

There’s the Kuan-yin small temple in our garden,

Sẵn Quan Âm Các vườn ta,

With hundred-foot trees and four-season flowers.

Có cây trăm thước, có hoa bốn mùa,

1915. With all kinds of plants, man-made hill and river,

Có thảo thụ, có sơn hồ,

There she’ll keep the shrine and copy the sutra.”

Cho nàng ra đó giữ chùa tụng kinh.”

Order was given at the first crack of dawn,

Tàng tàng trời mới bình minh,

To prepare five gifts for the ceremony.

Hương hoa ngũ cúng sắm sanh lễ thường.

Then she was guided before Buddha’s altar,

Đưa nàng đến trước Phật đường,

1920. Where she became nun of five nays and three vows[40].

Tam qui ngũ giới cho nàng xuất gia.

Her blue dress made room to the brown Buddhist cloak,

Áo xanh đổi lấy cà sa,

Her religious name was given as Pure Spring.

Pháp danh lại đổi tên ra Trạc Tuyền.

They gave enough oil for her daily usage,

Sớm khuya tính đủ dầu đèn,

Assigned her with Spring and Fall as cult valets.

Xuân Thu cắt sẵn hai tên hương trà.

1925. Since Kieu went into hiding in the garden,

Nàng từ lánh gót vườn hoa,

Adjacent to Buddha, distant from human.

Dường  gần rừng tía, dường xa bụi hồng.

She had no more any longing for her love,

Nhân duyên đâu lại còn mong,

Only content with being free of disgrace.

Khỏi điều thẹn phấn tủi hồng thì thôi.

Burying grief and sorrows in Buddha’s grace,

Phật tiền thảm lấp sầu vùi,

1930. She copied sutras at days and prayed at night.

Ngày pho thủ tự, đêm nồi tâm hương.

What miracle! Drops of Buddhist willow branch[41],

Cho hay giọt nước cành dương!

They quench the heart’s fire of love in worldly life.

Lửa lòng tưới tắt mọi đường trần duyên.

Since Kieu chose the brown colour of Buddhist style,

Nâu sồng từ trở màu thiền,

The moon had a couple of times waned then waxed.

Sân thu trăng đã hai phen đứng đầu.

1935. Being watched closely by her two cult valets,

Quan phòng then nhặt lưới mau,

She talked in public but wept in loneliness.

Nói lời trước mặt rơi châu vắng người.

His reading chamber and her sutra attic,

Gác kinh viện sách đôi nơi,

A hand span near but thousand of miles apart.

Trong gang tấc lại gấp mười quan san.

Source: https://truyenkieuinenglish.wordpress.com