Truyện Kiều (Anh-Việt) - Chương 23 (Episode 23)

By Phan Huy MPH

KARMA DEBTS PAID OFF IN CH’IEN RIVER

SÔNG TIỀN SẠCH NỢ

MORTAL HEART PURIFIED IN GRASS TEMPLE

AM CỎ CHAY LÒNG

2565. A feast was held for victory celebration,

Trong quân mở tuệc hạ công,

Flutes fused with strings, soldiers mixed with officers.

Xôn xao tơ trúc hội đồng quân quan.

She was forced to wait on them by the curtain,

Bắt nàng thị yến dưới màn,

And when drunk they required her to play the lute.

Dở say lại ép cung đàn nhặt tâu.

What a tune of moaning rain and sobbing wind!

Một cung mưa thảm gió sầu,

2570. Her fingertips trickled blood on the four strings.

Bốn dây nhỏ máu năm đầu ngón tau.

Sounds sweeter than gibbons’ or cicadas’ chants,

Ve ngâm vượn hót nào tày,

Stole into Ho’s ears and made his eyes shed tears.

Lọt tai Hồ cũng nhăn mày rơi châu.

“Where in the world is this music from?” Asked he.

Hỏi rằng: “Này khúc ở đâu?

“That seems to hide myriads of agonies”

Nghe ra muôn oán nghìn sầu lắm thay.”

2575. She softly said: “This Tune of Doom Destiny,

Thưa rằng: “Bạc Mệnh khúc này,

Was composed for the lute when I was a girl.

Phổ vào đàn ấy những ngày còn thơ.

A favorite of mine during my youthful days,

Cung cầm lựa những ngày xưa,

It agrees with the cruel fate I’m in now.”

Mà gương bạc mệnh bây giờ là đây.”

The more he watched and listened, the more he’s charmed,

Nghe càng đắm, đắm càng say,

2580. Strangely his iron-heart was softened by love.

Lạ cho mặt sắt cũng ngây vì tình.

He kindly said: “For the sake of your marriage,

Dạy rằng: “Hương lửa ba sinh,

That I help join the phoenix string of your lute.”

Dây loan xin nối cầm lành cho ai.”

She nicely answered: “I’m an outcast woman,

Thưa rằng: “Chút phận lạc loài,

Who’s responsible for her man’s unjust death.

Trong mình nghĩ đã có người thác oan.

2585. Nothing is left of me, a withered flower,

Còn chi nữa cánh hoa tàn,

The lute’s strings are broken and so is my heart.

Tơ lòng đã dứt dây đàn Tiểu Lân.

Your benevolence has spared this tattered life,

Rộng thương còn mảnh hồng quần,

That’ll be lucky to return home ere it dies.”

Hơi tàn được thấy gốc phần là may.”

After a night of revel and drunkenness,

Hạ công chén đã quá say,

2590. Lord Ho waked up and recalled of what’d happened.

Hồ Công đến lúc rạng ngày nhớ ra.

Thinking himself a nation’s high official,

Nghĩ: “Mình phương diện quốc gia,

Object of critics from above and under.

Quan trên nhắm xuống, người ta trông vào.

Not at all a kind of wind-and-moon player,

Phải tuồng trăng gió hay sao?

He tried to seek an option for the matter.

Sự này biết tính thế nào được đây?

2595. Therefore, at the first hour of his working day,

Công nha vừa buổi sáng ngày,

Lord Ho resolutely came to a solution.

Quyết tình Hồ mới đoán ngay một bài.

Nobody dared contradict his decision:

Lệnh quan ai dám cải lời:

To force Kieu to wed a local officer.

Ép tình mới gán cho người thổ quan.

How mischievous you were, oh God of Nuptials!

Ông tơ thật nhẽ đa đoan,

2600. Matching the unmatched at random with your silk.

Xe tơ sao khéo vơ quàng vơ xiên.

The wedding sedan chair took her to a boat,

Kiệu hoa áp thẳng xuống thuyền,

Where the drapes were lowered and the lamps lightened.

Lá màn rủ thấp, ngọn đèn khêu cao.

Kieu was at the peak of sadness and sorrows

Nàng càng ủ liễu phai đào,

About her fate of utter catastrophe:

Trăm phần nào có phần nào phần tươi.

2605. “Harsh storms of waves and sands had tossed my body,

Đành thân cát dập sóng vùi,

Robbing me from parents and ruining my bright life;

Cướp công cha mẹ, thiệt đời thông minh;

Driving me adrift to edges of the sky,

Chân trời mặt bể lênh đênh,

Nowhere could I find a grave to rest my bones.

Nắm xương biết gửi tử sinh chốn nào?

That wonderful love, who severed its silk thread?

Duyên đâu ai dứt tơ đào?

2610. This horrible debt, who yoked it on my neck?

Nợ đâu ai đã dắt vào tận tay?

Why could my poor life come to this tragic end?

Thân sao thân đến thế này?

And how the remaining days are meaningless!

Còn ngày nào cũng dư ngày ấy thôi!

If life had no more pleasure and happiness,

Đã không biết sống là vui,

I would not care at all about life or death.

Tấm thân nào biết thiệt thòi là thương.

2615. All alone I’ve borne all kinds of bitterness,

Một mình cay đắng trăm đường,

Thus it’d be all right if my life is finished.”

Thôi thì nát ngọc tan vàng thì thôi.

The moon’d gone down touching the western hilltop,

Mảnh trăng đã gác non đoài,

Alone she was up and down in her deadlock.

Một mình luống những đứng ngồi chưa xong.

Suddenly she heard somewhere the tides thunder,

Triều đâu nổi tiếng đùng đùng,

2620. Asked and was told it was the Ch’ien tang River.

Hỏi ra mới biết rằng sông Tiền Đường.

She recalled clearly what’d been told in the dream,

Nhớ lời thần mộng rõ ràng,

That here would end her doom-fated existence.

Này thôi hết kiếp đoạn trường là đây.

“Dam Tien, my bosom friend, are you listening?

Đạm Tiên nàng nhẽ có hay?

Be under there to welcome me as promised.”

Hẹn ta thì đợi dưới này rước ta.”

2625. On a piece of paper laid under the lamp,

Dưới đèn sẵn bức tiên hoa,

She wrote her last poem as a farewell letter.

Một thiên tuyệt bút gọi là để sau.

Then she hastily opened the boat’s curtain,

Cửa bồng vội mở rèm châu,

Outside the high sky merged with the large river.

Trời cao sông rộng một màu bao la.

She said to herself: “Lord Tu treated me well,

Rằng: “Từ Công hậu đãi ta,

2630. Because of the nation’s sake I betrayed him.

Chút vì việc nước mà ra phụ lòng.

To kill your man and to get married again,

Giết chồng mà lại lấy chồng,

How’d such a woman have the guts to live on?

Mặt nào còn đứng ở trong cõi đời?

I have no other alternative but death,

Thôi thì một thác cho rồi,

Entrusting my heart to heaven and river.”

Tấm lòng phó mặc trên trời dưới sông.”

2635. She cast a last glance at the immense water,

Trông vời con nước mênh mông,

Then threw herself amid the flowing currents.

Đem mình gieo xuống giữa dòng trường giang.

The local officer jumped down to save her,

Thổ quan theo vớt vội vàng,

But her body had submerged and disappeared.

Thì đà đắm ngọc chìm hương mất rồi.

How pitiful for a human destiny,

Thương thay cho một kiếp người,

2640. That was ruined because of talent and beauty!

Hại thay mang lấy sắc tài làm chi!

A gauntlet of woes and exiles was her life,

Những là oan khổ lưu ly,

That would have nothing left at the finish line.

Chờ cho hết kiếp còn gì là thân.

Her fifteen years with sundry times of mishaps,

Mười lăm năm bấy nhiêu lần,

Set a good example for women to reflect.

Làm gương cho khách hồng quần thử soi.

2645. She was at the nadir of human suffering,

Đời người đến thế thì thôi,

But in nature machine, bliss will follow grief.

Trong cơ âm cực dương hồi khôn hay.

And for those piteous loyal folks of all times,

Mấy người hiếu nghĩa xưa nay,

Heaven’d make suffer before bestow favors.

Trời làm chi đến lâu ngày càng thương.

Bonzess Giac Duyen, after taking leave of Kieu,

Giác Duyên từ tiết giã nàng,

2650. Was with gourd and bag on her long pilgrimage.

Đeo bầu quảy níp rộng đường vân du.

On her way she met holy woman Tam Hop,

Gặp bà Tam Hợp đạo cô,

And asked her about Kieu’s future happenings.

Thong dong hỏi hết nhỏ to sự nàng:

“What a girl complete with piety and goodness!

Người sao hiếu nghĩa đủ đường,

Why a fate replete with woes, griefs, and distress?”

Kiếp sao rặt những đoạn trường thế thôi?

2655. The sagess said: “Weal or woe, the heaven’s way,

Sư rằng: “Phúc hoạ đạo trời,

But also originates from human heart.

Cỗi nguồn cũng ở lòng người mà ra.

Heaven decides but we also have our shares,

Có trời mà cũng tại ta,

Denial is happiness, love is anguish.

Tu là cõi phúc, tình là dây oan.

Thuy Kieu, a girl of beauty and cleverness,

Thuý Kiều sắc sảo khôn ngoan,

2660. And doom fate always befalls the rosy-cheek.

Vô duyên là phận hồng nhan đã đành.

She furthermore was still occupied with loves,

Lại mang lấy một chữ tình,

To which she stubbornly bound herself so close.

Khư khư mình buộc lấy mình vào trong.

So in times of rest, at places of leisure,

Vậy nên những chốn thong dong,

She could not have the serenity to stay.

Ở không yên ổn, ngồi không vững vàng.

2665. Goaded by demons and guided by phantoms,

Ma đưa lối, quỉ đem đường,

She always took the paths of dire miseries.

Lại tìm những chốn đoạn trường mà đi.

Catastrophes succeeded catastrophes,

Hết nạn nọ, đến nạn kia,

Two times as prostitute, twice as maidservant,

Thanh lâu hai lượt, thanh y hai lần.

In the middle of swung spears and naked swords,

Trong vòng dáo dựng gươm trần,

2670. She was found serving as slave among the beasts.

Kề răng hùm sói, gửi thân tôi đòi.

On the turbulent currents of tough water,

Giữa dòng nước dẫy sóng dồi,

She threw herself as a prey before sharks’ mouths.

Trước hàm rồng cá gieo mồi vắng tanh.

Wherever loves go, woes are due to follow,

Oan kia theo mãi với tình,

And she was the sole one to taste and to know.

Một mình mình biết, một mình mình hay.

2675. A life in exile and death in banishment,

Làm cho sống đoạ thác đày,

She’d be damned till the end of her existence.”

Đoạn trường cho hết kiếp này mới thôi.”

Horror-struck by what she’d just heard, Giac Duyen cried:

Giác Duyên nghe nói rụng rời:

“Alas, what will be left of her wretched life!”

“Một đời nàng nhẽ thương ôi còn gì!”

The Buddhist master went on: “But not at all,

Sư rằng: “Song chẳng hề chi,

2680. Karmas and merits each other neutralized.

Nghiệp duyên cân lại nhắc đi còn nhiều.

Judged on the wrongdoings she had committed,

Xét trong tội nghiệp Thuý Kiều,

She was trapped in love but not indulged in lust.

Mắc điều tình ái, khỏi điều tà dâm.

She returned deep feeling with deep devotion,

Lấy tình thâm, trả tình thâm,

She sold herself and this piety touched heaven!

Bán mình đã động hiếu tâm đến trời.

2685. She harmed one man to save million others,

Hại một người, cứu muôn người,

Telling good way from bad and right word from wrong.

Biết đường khinh trọng, biết lời phải chăng.

Such merit, whose deed in the world could equal?

Thửa công đức ấy ai bằng?

Her previous sins thus are thoroughly cleansed.

Túc khiên đã rửa lâng lâng sạch rồi.

Heaven too is indulgent to good people,

Khi nên trời cũng chiều người,

2690. Lightening past debt, rewarding future bliss.

Nhẹ nhàng nợ trước, đền bồi duyên sau.

Giac Duyen, if you still remember your poor friend,

Giác Duyên dầu nhớ nghĩa nhau,

Take a raft down Ch’ien tang River to save her.

Tiền Đường thả một bè lau rước người.

Keep your word and fulfill it the best you can,

Trước sau cho vẹn một lời,

It’s favor and blessing for you from heaven.”

Duyên ta mà cũng phúc trời chi không.”

2695. Her heart filled with delights by this pleasant news,

Giác Duyên nghe nói mừng lòng,

Giac Duyen went for a shelter by the Ch’ien tang.

Lân la tìm thú bên sông Tiền Đường.

She made a grass-house with a thatch-braided roof,

Đánh tranh chụm nóc thảo đường,

A shed on green water below yellow clouds.

Một gian nước biếc mây vàng chia đôi.

She hired for year two fishermen as helpers,

Thuê năm ngư phủ hai người,

2700. Who built boats, unfurled nets, and watched the currents.

Đóng thuyền chực bến, kết chài giăng sông.

With her heart of sacrifice and devotion.

Một lòng chẳng quản mấy công,

Soon their meeting would be arranged by heaven.

Khéo thay gặp gỡ cũng trong chuyển vần.

Since Kieu threw herself into the deep water,

Kiều từ gieo xuống duềnh ngân,

She was carried almost near their location.

Nước xuôi bỗng đã trôi dần tận nơi.

2705. The fishermen pulled up the net and got her,

Ngư ông kéo lưới vớt người,

What a prediction Bonzess Tam Hop had made!

Ngẫm lời Tam Hợp rõ mười chẳng ngoa.

When brought onto boat in drenched silken robe,

Trên mui lướt mướt áo là,

Her face, soaked with water, still kept its freshness.

Tuy dầm hơi nước, chưa loà bóng gương.

Giac Duyen at first sight identified her friend,

Giác Duyên nhận thật mặt nàng,

2710. Who was still deeply immersed in her long sleep.

Nàng còn thiêm thiếp giấc vàng chưa phai.

Her soul was floating through a realm of dreams,

Mơ màng phách quế hồn mai,

Where she saw appear her olden-day Dam Tien.

Đạm Tiên thoắt đã thấy người ngày xưa.

Who said: “I’ve been here ten years waiting for you,

Rằng: “Tôi đã có lòng chờ,

But now it turns out to be a waste of time.

Mất công mười mấy năm thừa ở đây.

2715. Whilst your fate is poor your virtue very rich,

Chị sao phận mỏng đức dày,

Your heart, though sinful it was, is now matchless.

Kiếp xưa đã vậy lòng này dễ ai.

Its unselfish devotion has reached heaven,

Tấm thành đã thấu đến trời,

A daughter of piety and humanity,

Bán mình là hiếu, cứu người là nhân.

A woman for the people and the country,

Một niềm vì nước vì dân,

2720. On the justice scales your worth outweighs your sin.

Âm công cất một đồng cân đã già.

Hence your name from the Book of Doom is withdrawn,

Đoạn trường sổ rút tên ra,

And I have to return the Doom Poems of yours.

Đoạn trường thơ phải đưa mà trả nhau.

As for your future, you’ll live in enjoyment,

Còn nhiều hưởng thụ về sau,

Your past love restored and your happiness filled.”

Duyên xưa tròn trặn, phúc sau dồi dào.”

2725. While she understood nothing, flabbergasted still,

Nàng còn ngơ ngẩn biết sao,

She heard someone whisper by her ear : “Pure Spring!”

‘Trạc Tuyền’ nghe tiếng gọi vào bên tai,

Startled out of her long and dreamy slumber,

Giật mình thoắt tỉnh giấc mai,

She had no slightest notion of the caller.

Bâng khuâng nào đã biết ai mà nhìn.

In the boat she saw not a trace of Dam Tien,

Trong thuyền nào thấy Đạm Tiên,

2730. But instead Bonzess Giac Duyen sitting beside.

Bên mình chỉ thấy Giác Duyên ngồi kề.

They were overjoyed to be reunified,

Thấy nhau mừng rỡ trăm bề,

After tidying the boat, they brought her home.

Dọn thuyền mới rước nàng về thảo lư.

Together they both lived under that thatched roof,

Một nhà chung chạ sớm trưa,

Enjoying fresh wind clear moon and salted food.

Gió trăng mát mặt, muối dưa chay lòng.

2735. All around was the immense span of river,

Bốn bề bát ngát mênh mông,

Where the tide waxed and waned surrounded by clouds.

Triều dâng hôm sớm, mây lồng trước sau.

Source: https://truyenkieuinenglish.wordpress.com